Δυστυχώς για μια ακόμη φορά, βρισκόμαστε σε δύσκολη θέση. Με εξαίρεση το Δημήτρη Καζάκη και ελάχιστους ακόμα, δεν βρίσκουμε εύκολα κάποιο άρθρο ενός Έλληνα διανοουμένου, που να μην είναι κατάφωρα με το μέρος των δανειστών μας, και ενάντια στο λαό και τη χώρα, και που να μην αναμασά ανοησίες και μπούρδες.
Διαβάστε παρακάτω, σε ελληνική μετάφραση -δική μας-ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον, άρθρο του George Friedman, παρμένο από την ιστοσελίδα Stratfor, το οποίο χαρακτηρίζεται από μια ψυχρή λογική, που φωτίζει πτυχές της κρίσης που βιώνουμε, και των επιλογών που έχουμε και όχι μόνο εμείς αλλά και η ίδια η Γερμανία:
Διαβάστε παρακάτω, σε ελληνική μετάφραση -δική μας-ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον, άρθρο του George Friedman, παρμένο από την ιστοσελίδα Stratfor, το οποίο χαρακτηρίζεται από μια ψυχρή λογική, που φωτίζει πτυχές της κρίσης που βιώνουμε, και των επιλογών που έχουμε και όχι μόνο εμείς αλλά και η ίδια η Γερμανία:
Η Γερμανική κυβέρνηση, πρότεινε την περασμένη βδομάδα ότι θα πρέπει να διοριστεί ένας ευρωπαίος επίτροπος για να υποκαταστήσει την ελληνική κυβέρνηση. Μολονότι η διατύπωση της γερμανικής πρότασης μπορεί να φαίνεται ακραία, δεν είναι παράλογη. Σύμφωνα με την Γερμανική πρόταση, αυτός ο επίτροπος θα έχει στην εξουσία του τον Ελληνικό κρατικό προϋπολογισμό και το φορολογικό μηχανισμό. Από την στιγμή που η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ήδη ελέγχει το Ελληνικό νόμισμα, το ευρώ, αυτό (η τοποθέτηση επιτρόπου δηλαδή), θα μεταφέρει ουσιαστικά τον έλεγχο της Ελληνικής κυβέρνησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, εφόσον όποιος ελέγχει τις δαπάνες μιας χώρας, τους φορολογικούς της συντελεστές και τη νομισματική της πολιτική, στην ουσία ελέγχει αυτή τη χώρα. Επομένως η Γερμανική πρόταση θα αναστείλει την Ελληνική εθνική κυριαρχία και τη δημοκρατική της διαδικασία, σαν το τίμημα της οικονομικής βοήθειας στην Ελλάδα.
Μολονότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απέρριψε την πρόταση, η αντίληψη αυτή δεν είναι καθόλου απονεκρωμένη, καθώς προκύπτει κατευθείαν από την λογική της όλης κατάστασης. Οι Έλληνες βρίσκονται στο μέσο μιας χρηματιστικής κρίσης που κατέστησε την Ελλάδα ανίκανη να αποπληρώσει τα χρήματα που δανείστηκε η Αθήνα. Οι επιλογές τους είναι να κηρύξουν χρεοκοπία κάτω από το βάρος του χρέους, ή να διαπραγματευτούν έναν διακανονισμό με τους πιστωτές τους. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και η Ευρωπαϊκή Ένωση διαχειρίζονται αυτές τις διαπραγματεύσεις.
Οποιοσδήποτε διακανονισμός θα αποτελείται από τρία μέρη. Το πρώτο είναι μια συμφωνία των πιστωτών να παραιτηθούν από ένα μέρος του χρέους. Το δεύτερο είναι οικονομική βοήθεια από το ΔΝΤ και την ΕΕ για να βοηθήσουν στην αποπληρωμή του υπόλοιπου μέρους του χρέους. Το τρίτο είναι μια συμφωνία της Ελληνικής κυβέρνησης να περιορίσει τις κρατικές δαπάνες και να αυξήσει τους φόρους, ώστε, να αποφευχθεί οποιαδήποτε μελλοντική κρίση χρέους στη χώρα και να αποπληρώσει τουλάχιστον μέρος του χρέους.
Η Πτώχευση και το Εθνικό Κράτος
Οι Γερμανοί δεν εμπιστεύονται τους Έλληνες ότι θα κρατήσουν οποιαδήποτε συμφωνία, πράγμα που δεν είναι παράλογο με δεδομένο ότι οι Έλληνες υπήρξαν απρόθυμοι να εφαρμόσουν προηγούμενες συμφωνίες. Με δεδομένη αυτή την έλλειψη εμπιστοσύνης, η Γερμανία πρότεινε την αναστολή της Ελληνικής εθνικής κυριαρχίας μεταφέροντάς την σε ένα Ευρωπαίο αποδέκτη. Αυτή θα ήταν μια απολύτως φυσιολογική διαδικασία, εάν η Ελλάδα, ήταν μια εταιρεία ή ένας ιδιώτης. Στις περιπτώσεις αυτές, διορίζεται κάποιος μετά από μια χρεοκοπία ή αναδιάρθρωση χρέους, ώστε να εγγυηθεί ότι η εταιρεία ή ο ιδιώτης θα συμπεριφερθεί με ευθυκρισία στο μέλλον.
Ο ρόλος της Γερμανίας στην Κρίση Χρέους
Υπήρχαν δύο αιτίες. Η πρώτη ήταν ότι η Ελληνική δημοκρατία, όπως πολλές δημοκρατίες, απαιτεί κοινωνικά οφέλη από το κράτος, και οι πολιτικοί που θέλουν να εκλεγούν πρέπει να κατοχυρώσουν αυτά τα οφέλη. Υπάρχει επομένως μια εγγενής πίεση στο σύστημα για υπερβολικές δαπάνες. Η δεύτερη αιτία έχει σχέση με την θέση της Γερμανίας ως η δεύτερη εξαγωγική δύναμη παγκοσμίως. Περίπου το 40% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της Γερμανίας πηγάζει από τις εξαγωγές, οι περισσότερες από αυτές προέρχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Παρά τη συζήτηση λοιπόν περί νομισματικής σύνεσης και επιμέλειας, οι Γερμανοί έχουν συμφέρον να διευκολυνθεί η κατανάλωση και η ζήτηση για τις εξαγωγές τους, σε όλη την Ευρώπη. Χωρίς αυτές τις εξαγωγές, η Γερμανία θα βυθιστεί σε ύφεση.
Συνεπώς, οι Γερμανοί χρησιμοποίησαν τους θεσμούς και τις πρακτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης ώστε να συντηρήσουν την ζήτηση για τα προϊόντα τους. Μέσω της νομισματικής ένωσης, η Γερμανία έδωσε τη δυνατότητα στα υπόλοιπα κράτη της ευρωζώνης να έχουν πρόσβαση σε πίστωση σε ρυθμούς που οι οικονομίες τους δεν άξιζαν από μόνες τους. Μ'αυτή την έννοια, η Γερμανία ενθάρρυνε τη ζήτηση για τα προϊόντα της, διευκολύνοντας ανεύθυνες πρακτικές δανεισμού σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ο βαθμός στον οποίο οι πράξεις των Γερμανών ενθάρρυναν τέτοιες ανεύθυνες πρακτικές - από τη στιγμή που η Γερμανική βιομηχανική παραγωγή ξεπερνά κατά πολύ την εσωτερική της αγορά, καθιστώντας την αδιάλειπτη κατανάλωση σε αγορές στο εξωτερικό της Γερμανίας, κρίσιμη για την Γερμανική οικονομική ευημερία - δεν έχει γίνει αρκετά κατανοητός.
Πραγματική λιτότητα στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα ήταν καταστροφική για την Γερμανική οικονομία, εφόσον η υποχώρηση στην κατανάλωση θα γινόταν σε βάρος των Γερμανικών εξαγωγών. Παρόλο που η ζήτηση από την Ελλάδα, είναι ένα μικρό μερος αυτών των εξαγωγών, η Ελλάδα είναι μέρος ενός μεγαλύτερου συστήματος - και η καλή λειτουργία του συστήματος αυτού βρίσκεται μέσα στα στρατηγικά συμφέροντα της Γερμανίας. Οι Γερμανοί ισχυρίζονται ότι οι Έλληνες εξαπάτησαν τους πιστωτές τους και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μια πιο ολοκληρωμένη ερμηνεία θα ήταν το γεγονός ότι οι Γερμανοί θεληματικά έκαναν τα στραβά μάτια. Μολονότι η Ελλάδα είναι μια ακραία περίπτωση, το γενικότερο συμφέρον της Γερμανίας ήταν να διατηρήσει την Ευρωπαϊκή ζήτηση - και συνεπώς να αποφύγει την σώφρονα λιτότητα - όσο περισσότερο ήταν αυτό δυνατό.
Η Γερμανία αναμφίβολα ήταν συνένοχη στις πρακτικές δανεισμού που οδήγησαν στα δεινά της Ελλάδας. Είναι πιθανό οι Έλληνες να απέκρυψαν όλη την αλήθεια για την Ελληνική οικονομία από τους πιστωτές τους, αλλά ακόμα και έτσι, η Γερμανική απαίτηση για αναστολή της Ελληνικής εθνικής αυτοδιάθεσης είναι εξαιρετικά εντυπωσιακή.
Με μια έννοια, η Γερμανική πρόταση απλά δημοσιοποιεί αυτό που ήταν πάντα η πραγματικότητα. Για να μπορέσει η Ελλάδα να αναδιαρθρώσει το χρέος της, έπρεπε να επιβάλλει σημαντικά μέτρα λιτότητας, στα οποία η Αθήνα συμφώνησε. Οι Γερμανοί τώρα θέλουν να διοριστεί ένας επίτροπος ώστε να εξασφαλιστεί ότι η Ελληνική κυβέρνηση θα εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της. Προοπτικά η κρίση χρέους θα περιορίσει την Ελληνική δημοκρατία μεταφέροντας θεμελιώδη στοιχεία της Ελληνικής εθνικής κυριαρχίας στα χέρια επιτρόπων των οποίων το πρωταρχικό συμφέρον θα είναι η αποπληρωμή του χρέους και όχι τα Ελληνικά εθνικά συμφέροντα.
Η Ετυμηγορία της Αθήνας
Οι Έλληνες έχουν δύο επιλογές. Πρώτον, να αποδεχτούν την υπευθυνότητά τους για τα χρέη με τους όρους που διαπραγματεύτηκαν, και να συμμορφωθούν στους περιορισμούς διαχείρισης του προϋπολογισμού τους και του φορολογικού τους συστήματος, είτε αυτός επιβάλλεται από έναν επίτροπο ή από μια λιγότερο τυπική δομή. Δεύτερον, μπορούν να κηρύξουν στάση πληρωμών σε όλο το χρέος. Όπως έχουμε μάθει από την συμπεριφορά των εταιρειών, η χρεοκοπία έχει καταστεί μια ευυπόληπτη στρατηγική επιλογή. Συνεπώς, οι Έλληνες πρέπει να πάρουν υπόψη τους τις συνέπειες της στάσης πληρωμών.
Η στάση πληρωμών μπορεί να τους βγάλει από τις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές. Αλλά και να μη χρεοκοπήσουν, θα βρίσκονται μέσα στις αγορές αυτές στις πολύ περιορισμένες συνθήκες, και για το πρωταρχικό όφελος των δανειστών τους. Επιπρόσθετα, όπως ανακάλυψαν πολλές εταιρείες, ο δανεισμός γίνεται πιο ελκυστικός μετά τη στάση πληρωμών, καθώς καθαρίζει το δρόμο για το νέο, μετά τη χρεοκοπία δάνειο. Δεν είναι σαφές ότι κανείς δεν πρόκειται να δανείσει την Ελλάδα μετά από μια χρεοκοπία. Στη πράξη, η Ελλάδα έκανε στάση πληρωμών στα χρέη της αρκετές φορές και κατάφερε να ανακτήσει την πρόσβαση της στον διεθνή δανεισμό.
Πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι, η στάση πληρωμών θα επιτρέψει στην Ελλάδα να αποφύγει την πυροδότηση της εσωτερικής πολιτικής της κρίσης, με το να της κατασχεθεί η εθνική κυριαρχία. Μεγάλο μέρος της πολιτικής κρίσης στο εσωτερικό της Ελλάδας πηγάζει από την αντιπάθεια του κόσμου στη λιτότητα. Αλλά ένα άλλο μέρος, θα έρθει στο προσκήνιο με την Γερμανική πρόταση, διότι οι Έλληνες δεν είναι πρόθυμοι να απολέσουν την εθνική τους κυριαρχία. Στη μακρόχρονη ιστορία τους, οι Έλληνες έχουν χάσει την κυριαρχία τους από εισβολείς όπως οι Ρωμαίοι, οι Οθωμανοί και πιο πρόσφατα οι Ναζί. Η κτηνώδης Γερμανική κατοχή ζει ακόμα στις μνήμες των Ελλήνων. Η αντίληψη λοιπόν της αυτοδιάθεσης δεν είναι μια αφηρημένη αντίληψη στους Έλληνες. Η απώλειά της συν την λιτότητα που επιβάλλεται από ξένες δυνάμεις θα δημιουργήσει μια εσωτερική κρίση κατά την οποία το Ελληνικό κράτος θα φαίνεται σαν ένας οικονομικός και πολιτικός εχθρός των εθνικών συμφερόντων των Ελλήνων μαζί με τον επίτροπο ή κάποιο άλλο μηχανισμό. Το πολιτικό αποτέλεσμα θα είναι εκρηκτικό.
Δεν είναι σαφές αν οι Έλληνες θα επιλέξουν να μη κάνουν στάση πληρωμών. Το σίγουρο τίμημα της στάσης πληρωμών - η αναγκαιότητα να χρησιμοποιήσουν το εθνικό τους νόμισμα παρά το ευρώ - στην πραγματικότητα θα αυξήσει την εθνική τους κυριαρχία. Θα υπάρξει οικονομικός πόνος αν οι Έλληνες συνεχίσουν μέσα στην ευρωζώνη, και θα υπάρξει οικονομικός πόνος αν οι Έλληνες εγκαταλείψουν την ευρωζώνη· οι πολιτικές συνέπειες της απώλειας της κυριαρχίας μπροστά σ΄αυτό τον πόνο θα ήταν συγκλονιστικές. Η στάση πληρωμών, μολονότι επώδυνη για την Ελλάδα, θα μπορούσε να ήταν λιγότερο επώδυνη από την εναλλακτική της επιλογή.
Το δίλημμα των Γερμανών
Οι Γερμανοί είναι εγκλωβισμένοι σε ένα δίλημμα. Από τη μια μεριά, η Γερμανία είναι η τελευταία χώρα στην Ευρώπη που θα μπορούσε να αντέξει γενική λιτότητα στα δοκιμαζόμενα κράτη και την πτώση της ζήτησης που αυτή θα επιφέρει. Από την άλλη μεριά, δεν μπορεί να ανεχτεί απλά την Ελληνικού-τύπου αδιαφορία στην νομισματική σωφροσύνη. Η Γερμανία πρέπει να έχει μια δομημένη λύση ώστε να διατηρήσει τη ζήτηση σε κάποιο βαθμό σε χώρες όπως η Ισπανία ή η Ιταλία· οι Γερμανοί πρέπει να δείξουν ότι υπάρχουν συνέπειες στη μη συμμόρφωση στη λογική διαχείριση του χρέους χωρίς να χρεοκοπήσει ένα κράτος. Πάνω από όλα, οι Γερμανοί πρέπει να διατηρήσουν την Ευρωπαϊκή Ένωση ώστε να μπορούν να απολαμβάνουν μια Ευρωπαϊκή ζώνη ελεύθερου εμπορίου. Υπάρχει επομένως μια εγγενής τριβή ανάμεσα στη διατήρηση του συστήματος και την επιβολή πειθαρχίας.
Η Γερμανία έχει αποφασίσει χρησιμοποιήσει τους Έλληνες για παραδειγματισμό. Το Γερμανικό κοινό έχει χάψει την αφήγηση του Βερολίνου περί Ελληνικής παραπλάνησης και Γερμανικής αθωότητας. Η Γερμανίδα Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ είχε ανάγκη να βάλει τη συζήτηση σ΄αυτό το πλαίσιο, και το πέτυχε. Ο βαθμός κατά τον οποίο το Γερμανικό κοινό έχει αντιληφθεί τις πολυπλοκότητες και τις συνέπειες μαι γενικευμένης λιτότητας για τη Γερμανία είναι λιγότερο σαφής. Η Μέρκελ πρέπει τώρα να ικανοποιήσει ένα Γερμανικό κοινό, το οποίο αμφισβητεί τις διασώσεις και βλέπει την Ελλάδα απλά σαν ανεύθυνη. Η συνθηκολόγηση της Ελλάδας είναι απαραίτητη για αυτήν σαν ζήτημα εσωτερικής πολιτικής.
Η Γερμανική κίνηση σε ζητήματα κυριαρχίας έχει ανεβάσει τα διακυβεύματα στη κρίση χρέους δραματικά. Ακόμα και αν οι Γερμανοί υποχωρήσουν στην απαίτηση αυτή, το Ελληνικό κοινό έχει πάρει το μήνυμα ότι διακυβεύεται η Ελληνική δημοκρατία. Μολονότι η Ελλάδα μπορεί να δανείστηκε ανεύθυνα, εάν το τίμημα αυτής της συμπεριφοράς είναι η παραχώρηση της κυριαρχίας σε ένα κομισάριο που δεν έχει εκλεγεί, αυτό και μόνο το τίμημα θα προκαλέσει τις αρχές των Ελλήνων, θα φέρει την Ευρώπη σε μια νέα κρίση.
Αυτή η κρίση θα είναι πολιτική, όπως και η κρίση που ξετυλίγεται μπροστά μας ήταν πάντα τέτοια. Στη νέα κρίση, ζητήματα κρατικών χρεών θα μετατραπούν σε απειλές κατά τη εθνικής ανεξαρτησίας και κυριαρχίας. Εάν χρωστάς πολλά χρήματα και οι πιστωτές σου δεν σε εμπιστεύονται, χάνεις το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης στα πιο σημαντικά θέματα. Με δεδομένο το γεγονός ότι η Γερμανία ήταν ο ιστορικός εφιάλτης για το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, και καθώς η Γερμανία προωθεί αυτό το δόγμα, το αποτέλεσμα θα είναι εκρηκτικό. Θα μπορούσε όμως να είναι το αντίθετο από αυτό που η Γερμανία έχει ανάγκη.
Η Γερμανία πρέπει να έχει μια ζώνη ελεύθερου εμπορίου στην Ευρώπη. Η Γερμανία επίσης έχει ανάγκη από μια εύρωστη ζήτηση στην Ευρώπη. Η Γερμανία επίσης θέλει σωφροσύνη στις πρακτικές δανεισμού. Και η Γερμανία δεν πρέπει να δει μια επιστροφή σε αντι-Γερμανικά αισθήματα προηγούμενων εποχών. Αυτές είναι πολλές ανάγκες, και μερικές από αυτές είναι αντικρουόμενες. Με μια έννοια, το ζήτημα είναι η Ελλάδα. Αλλά όλο και περισσότερο είναι οι Γερμανοί που αποτελούν το ερωτηματικό. Πόσο μακριά είναι αποφασισμένοι να προχωρήσουν, και πόσο αντιλαμβάνονται πλήρως τα εθνικά τους συμφέροντα; Όλο και περισσότερο, αυτή η κρίση σταματά να είναι Ελληνική ή Ιταλική κρίση. Είναι μια κρίση του ρόλου που θα παίξει η Γερμανία στην Ευρώπη στο μέλλον. Οι Γερμανοί κρατούν πολλά χαρτιά, και αυτό είναι το πρόβλημά τους: Με τόσες πολλές επιλογές, πρέπει να πάρουν δύσκολες αποφάσεις - και αυτό δεν είναι εύκολο για την μεταπολεμική Γερμανία.
Στην περίπτωση ενός εθνικού κράτους όμως, υπάρχει διαφορά. Αυτή βασίζεται σε δύο παραδοχές. Η πρώτη είναι ότι, το έθνος αντιπροσωπεύει μια μονοσήμαντα νόμιμη κοινότητα, της οποίας τα μέλη μοιράζονται κάποιου εύρους, κοινά συμφέροντα και αξίες. Το δεύτερο είναι ότι το κράτος πηγάζει από την βούληση του λαού και μόνον η λαϊκή βούληση έχει το δικαίωμα να αποφασίζει για τις πράξεις του κράτους. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι για την Ευρώπη , η αρχή της αυτοδιάθεσης των εθνών είναι θεμελιώδης ηθική αξία. Δεν υπάρχει καμία αμφισβήτηση ότι η Ελλάδα είναι ένα εθνικό κράτος και η κυβέρνησή της, σύμφωνα με την παραπάνω αρχή, είναι εκπρόσωπος του Ελληνικού λαού αλλά και υπόλογη σ' αυτόν.
Έτσι λοιπόν, οι Γερμανοί προτείνουν ότι η Ελλάδα, μια κυρίαρχη χώρα, να μεταφέρει το δικαίωμα της αυτοδιάθεσής της σε ένα επίτροπο. Οι Γερμανοί ισχυρίζονται ότι δεδομένης της αποτυχίας του Ελληνικού κράτους και κατ'επέκταση του Ελληνικού λαού, οι πιστωτές έχουν την ισχύ και το ηθικό δικαίωμα να αναστείλουν το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης. Με δεδομένο ότι αυτός ο συλλογισμός αναπτύσσεται στην Ευρώπη, τον καθιστά βαθύτατα ακραία αντίληψη. Είναι σημαντικό να αντιληφθούμε πώς φτάσαμε στο σημείο αυτό.Ο ρόλος της Γερμανίας στην Κρίση Χρέους
Υπήρχαν δύο αιτίες. Η πρώτη ήταν ότι η Ελληνική δημοκρατία, όπως πολλές δημοκρατίες, απαιτεί κοινωνικά οφέλη από το κράτος, και οι πολιτικοί που θέλουν να εκλεγούν πρέπει να κατοχυρώσουν αυτά τα οφέλη. Υπάρχει επομένως μια εγγενής πίεση στο σύστημα για υπερβολικές δαπάνες. Η δεύτερη αιτία έχει σχέση με την θέση της Γερμανίας ως η δεύτερη εξαγωγική δύναμη παγκοσμίως. Περίπου το 40% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της Γερμανίας πηγάζει από τις εξαγωγές, οι περισσότερες από αυτές προέρχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Παρά τη συζήτηση λοιπόν περί νομισματικής σύνεσης και επιμέλειας, οι Γερμανοί έχουν συμφέρον να διευκολυνθεί η κατανάλωση και η ζήτηση για τις εξαγωγές τους, σε όλη την Ευρώπη. Χωρίς αυτές τις εξαγωγές, η Γερμανία θα βυθιστεί σε ύφεση.
Συνεπώς, οι Γερμανοί χρησιμοποίησαν τους θεσμούς και τις πρακτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης ώστε να συντηρήσουν την ζήτηση για τα προϊόντα τους. Μέσω της νομισματικής ένωσης, η Γερμανία έδωσε τη δυνατότητα στα υπόλοιπα κράτη της ευρωζώνης να έχουν πρόσβαση σε πίστωση σε ρυθμούς που οι οικονομίες τους δεν άξιζαν από μόνες τους. Μ'αυτή την έννοια, η Γερμανία ενθάρρυνε τη ζήτηση για τα προϊόντα της, διευκολύνοντας ανεύθυνες πρακτικές δανεισμού σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ο βαθμός στον οποίο οι πράξεις των Γερμανών ενθάρρυναν τέτοιες ανεύθυνες πρακτικές - από τη στιγμή που η Γερμανική βιομηχανική παραγωγή ξεπερνά κατά πολύ την εσωτερική της αγορά, καθιστώντας την αδιάλειπτη κατανάλωση σε αγορές στο εξωτερικό της Γερμανίας, κρίσιμη για την Γερμανική οικονομική ευημερία - δεν έχει γίνει αρκετά κατανοητός.
Πραγματική λιτότητα στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα ήταν καταστροφική για την Γερμανική οικονομία, εφόσον η υποχώρηση στην κατανάλωση θα γινόταν σε βάρος των Γερμανικών εξαγωγών. Παρόλο που η ζήτηση από την Ελλάδα, είναι ένα μικρό μερος αυτών των εξαγωγών, η Ελλάδα είναι μέρος ενός μεγαλύτερου συστήματος - και η καλή λειτουργία του συστήματος αυτού βρίσκεται μέσα στα στρατηγικά συμφέροντα της Γερμανίας. Οι Γερμανοί ισχυρίζονται ότι οι Έλληνες εξαπάτησαν τους πιστωτές τους και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μια πιο ολοκληρωμένη ερμηνεία θα ήταν το γεγονός ότι οι Γερμανοί θεληματικά έκαναν τα στραβά μάτια. Μολονότι η Ελλάδα είναι μια ακραία περίπτωση, το γενικότερο συμφέρον της Γερμανίας ήταν να διατηρήσει την Ευρωπαϊκή ζήτηση - και συνεπώς να αποφύγει την σώφρονα λιτότητα - όσο περισσότερο ήταν αυτό δυνατό.
Η Γερμανία αναμφίβολα ήταν συνένοχη στις πρακτικές δανεισμού που οδήγησαν στα δεινά της Ελλάδας. Είναι πιθανό οι Έλληνες να απέκρυψαν όλη την αλήθεια για την Ελληνική οικονομία από τους πιστωτές τους, αλλά ακόμα και έτσι, η Γερμανική απαίτηση για αναστολή της Ελληνικής εθνικής αυτοδιάθεσης είναι εξαιρετικά εντυπωσιακή.
Με μια έννοια, η Γερμανική πρόταση απλά δημοσιοποιεί αυτό που ήταν πάντα η πραγματικότητα. Για να μπορέσει η Ελλάδα να αναδιαρθρώσει το χρέος της, έπρεπε να επιβάλλει σημαντικά μέτρα λιτότητας, στα οποία η Αθήνα συμφώνησε. Οι Γερμανοί τώρα θέλουν να διοριστεί ένας επίτροπος ώστε να εξασφαλιστεί ότι η Ελληνική κυβέρνηση θα εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της. Προοπτικά η κρίση χρέους θα περιορίσει την Ελληνική δημοκρατία μεταφέροντας θεμελιώδη στοιχεία της Ελληνικής εθνικής κυριαρχίας στα χέρια επιτρόπων των οποίων το πρωταρχικό συμφέρον θα είναι η αποπληρωμή του χρέους και όχι τα Ελληνικά εθνικά συμφέροντα.
Η Ετυμηγορία της Αθήνας
Οι Έλληνες έχουν δύο επιλογές. Πρώτον, να αποδεχτούν την υπευθυνότητά τους για τα χρέη με τους όρους που διαπραγματεύτηκαν, και να συμμορφωθούν στους περιορισμούς διαχείρισης του προϋπολογισμού τους και του φορολογικού τους συστήματος, είτε αυτός επιβάλλεται από έναν επίτροπο ή από μια λιγότερο τυπική δομή. Δεύτερον, μπορούν να κηρύξουν στάση πληρωμών σε όλο το χρέος. Όπως έχουμε μάθει από την συμπεριφορά των εταιρειών, η χρεοκοπία έχει καταστεί μια ευυπόληπτη στρατηγική επιλογή. Συνεπώς, οι Έλληνες πρέπει να πάρουν υπόψη τους τις συνέπειες της στάσης πληρωμών.
Η στάση πληρωμών μπορεί να τους βγάλει από τις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές. Αλλά και να μη χρεοκοπήσουν, θα βρίσκονται μέσα στις αγορές αυτές στις πολύ περιορισμένες συνθήκες, και για το πρωταρχικό όφελος των δανειστών τους. Επιπρόσθετα, όπως ανακάλυψαν πολλές εταιρείες, ο δανεισμός γίνεται πιο ελκυστικός μετά τη στάση πληρωμών, καθώς καθαρίζει το δρόμο για το νέο, μετά τη χρεοκοπία δάνειο. Δεν είναι σαφές ότι κανείς δεν πρόκειται να δανείσει την Ελλάδα μετά από μια χρεοκοπία. Στη πράξη, η Ελλάδα έκανε στάση πληρωμών στα χρέη της αρκετές φορές και κατάφερε να ανακτήσει την πρόσβαση της στον διεθνή δανεισμό.
Πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι, η στάση πληρωμών θα επιτρέψει στην Ελλάδα να αποφύγει την πυροδότηση της εσωτερικής πολιτικής της κρίσης, με το να της κατασχεθεί η εθνική κυριαρχία. Μεγάλο μέρος της πολιτικής κρίσης στο εσωτερικό της Ελλάδας πηγάζει από την αντιπάθεια του κόσμου στη λιτότητα. Αλλά ένα άλλο μέρος, θα έρθει στο προσκήνιο με την Γερμανική πρόταση, διότι οι Έλληνες δεν είναι πρόθυμοι να απολέσουν την εθνική τους κυριαρχία. Στη μακρόχρονη ιστορία τους, οι Έλληνες έχουν χάσει την κυριαρχία τους από εισβολείς όπως οι Ρωμαίοι, οι Οθωμανοί και πιο πρόσφατα οι Ναζί. Η κτηνώδης Γερμανική κατοχή ζει ακόμα στις μνήμες των Ελλήνων. Η αντίληψη λοιπόν της αυτοδιάθεσης δεν είναι μια αφηρημένη αντίληψη στους Έλληνες. Η απώλειά της συν την λιτότητα που επιβάλλεται από ξένες δυνάμεις θα δημιουργήσει μια εσωτερική κρίση κατά την οποία το Ελληνικό κράτος θα φαίνεται σαν ένας οικονομικός και πολιτικός εχθρός των εθνικών συμφερόντων των Ελλήνων μαζί με τον επίτροπο ή κάποιο άλλο μηχανισμό. Το πολιτικό αποτέλεσμα θα είναι εκρηκτικό.
Δεν είναι σαφές αν οι Έλληνες θα επιλέξουν να μη κάνουν στάση πληρωμών. Το σίγουρο τίμημα της στάσης πληρωμών - η αναγκαιότητα να χρησιμοποιήσουν το εθνικό τους νόμισμα παρά το ευρώ - στην πραγματικότητα θα αυξήσει την εθνική τους κυριαρχία. Θα υπάρξει οικονομικός πόνος αν οι Έλληνες συνεχίσουν μέσα στην ευρωζώνη, και θα υπάρξει οικονομικός πόνος αν οι Έλληνες εγκαταλείψουν την ευρωζώνη· οι πολιτικές συνέπειες της απώλειας της κυριαρχίας μπροστά σ΄αυτό τον πόνο θα ήταν συγκλονιστικές. Η στάση πληρωμών, μολονότι επώδυνη για την Ελλάδα, θα μπορούσε να ήταν λιγότερο επώδυνη από την εναλλακτική της επιλογή.
Το δίλημμα των Γερμανών
Οι Γερμανοί είναι εγκλωβισμένοι σε ένα δίλημμα. Από τη μια μεριά, η Γερμανία είναι η τελευταία χώρα στην Ευρώπη που θα μπορούσε να αντέξει γενική λιτότητα στα δοκιμαζόμενα κράτη και την πτώση της ζήτησης που αυτή θα επιφέρει. Από την άλλη μεριά, δεν μπορεί να ανεχτεί απλά την Ελληνικού-τύπου αδιαφορία στην νομισματική σωφροσύνη. Η Γερμανία πρέπει να έχει μια δομημένη λύση ώστε να διατηρήσει τη ζήτηση σε κάποιο βαθμό σε χώρες όπως η Ισπανία ή η Ιταλία· οι Γερμανοί πρέπει να δείξουν ότι υπάρχουν συνέπειες στη μη συμμόρφωση στη λογική διαχείριση του χρέους χωρίς να χρεοκοπήσει ένα κράτος. Πάνω από όλα, οι Γερμανοί πρέπει να διατηρήσουν την Ευρωπαϊκή Ένωση ώστε να μπορούν να απολαμβάνουν μια Ευρωπαϊκή ζώνη ελεύθερου εμπορίου. Υπάρχει επομένως μια εγγενής τριβή ανάμεσα στη διατήρηση του συστήματος και την επιβολή πειθαρχίας.
Η Γερμανία έχει αποφασίσει χρησιμοποιήσει τους Έλληνες για παραδειγματισμό. Το Γερμανικό κοινό έχει χάψει την αφήγηση του Βερολίνου περί Ελληνικής παραπλάνησης και Γερμανικής αθωότητας. Η Γερμανίδα Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ είχε ανάγκη να βάλει τη συζήτηση σ΄αυτό το πλαίσιο, και το πέτυχε. Ο βαθμός κατά τον οποίο το Γερμανικό κοινό έχει αντιληφθεί τις πολυπλοκότητες και τις συνέπειες μαι γενικευμένης λιτότητας για τη Γερμανία είναι λιγότερο σαφής. Η Μέρκελ πρέπει τώρα να ικανοποιήσει ένα Γερμανικό κοινό, το οποίο αμφισβητεί τις διασώσεις και βλέπει την Ελλάδα απλά σαν ανεύθυνη. Η συνθηκολόγηση της Ελλάδας είναι απαραίτητη για αυτήν σαν ζήτημα εσωτερικής πολιτικής.
Η Γερμανική κίνηση σε ζητήματα κυριαρχίας έχει ανεβάσει τα διακυβεύματα στη κρίση χρέους δραματικά. Ακόμα και αν οι Γερμανοί υποχωρήσουν στην απαίτηση αυτή, το Ελληνικό κοινό έχει πάρει το μήνυμα ότι διακυβεύεται η Ελληνική δημοκρατία. Μολονότι η Ελλάδα μπορεί να δανείστηκε ανεύθυνα, εάν το τίμημα αυτής της συμπεριφοράς είναι η παραχώρηση της κυριαρχίας σε ένα κομισάριο που δεν έχει εκλεγεί, αυτό και μόνο το τίμημα θα προκαλέσει τις αρχές των Ελλήνων, θα φέρει την Ευρώπη σε μια νέα κρίση.
Αυτή η κρίση θα είναι πολιτική, όπως και η κρίση που ξετυλίγεται μπροστά μας ήταν πάντα τέτοια. Στη νέα κρίση, ζητήματα κρατικών χρεών θα μετατραπούν σε απειλές κατά τη εθνικής ανεξαρτησίας και κυριαρχίας. Εάν χρωστάς πολλά χρήματα και οι πιστωτές σου δεν σε εμπιστεύονται, χάνεις το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης στα πιο σημαντικά θέματα. Με δεδομένο το γεγονός ότι η Γερμανία ήταν ο ιστορικός εφιάλτης για το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, και καθώς η Γερμανία προωθεί αυτό το δόγμα, το αποτέλεσμα θα είναι εκρηκτικό. Θα μπορούσε όμως να είναι το αντίθετο από αυτό που η Γερμανία έχει ανάγκη.
Η Γερμανία πρέπει να έχει μια ζώνη ελεύθερου εμπορίου στην Ευρώπη. Η Γερμανία επίσης έχει ανάγκη από μια εύρωστη ζήτηση στην Ευρώπη. Η Γερμανία επίσης θέλει σωφροσύνη στις πρακτικές δανεισμού. Και η Γερμανία δεν πρέπει να δει μια επιστροφή σε αντι-Γερμανικά αισθήματα προηγούμενων εποχών. Αυτές είναι πολλές ανάγκες, και μερικές από αυτές είναι αντικρουόμενες. Με μια έννοια, το ζήτημα είναι η Ελλάδα. Αλλά όλο και περισσότερο είναι οι Γερμανοί που αποτελούν το ερωτηματικό. Πόσο μακριά είναι αποφασισμένοι να προχωρήσουν, και πόσο αντιλαμβάνονται πλήρως τα εθνικά τους συμφέροντα; Όλο και περισσότερο, αυτή η κρίση σταματά να είναι Ελληνική ή Ιταλική κρίση. Είναι μια κρίση του ρόλου που θα παίξει η Γερμανία στην Ευρώπη στο μέλλον. Οι Γερμανοί κρατούν πολλά χαρτιά, και αυτό είναι το πρόβλημά τους: Με τόσες πολλές επιλογές, πρέπει να πάρουν δύσκολες αποφάσεις - και αυτό δεν είναι εύκολο για την μεταπολεμική Γερμανία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου