Από τότε που η χώρα μας βρέθηκε στο καθεστώς του μνημονίου και των δανειακών συμβάσεων και όλης αυτής της κατάστασης που βιώνουμε, δεχόμαστε μια ανελέητη επίθεση μέσα από τα καθεστωτικά ΜΜΕ. Διάφοροι καθηγητάδες οικονομίας, μας βομβαρδίζουν ασταμάτητα, με στόχο να μας τρομοκρατήσουν για το τί θα πάθουμε αν τολμήσουμε να εγκαταλείψουμε την ευρωζώνη, αλλά δεν λένε ΤΙΠΟΤΑ ΤΟ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ. Αν εξαιρέσουμε τις σποραδικές εμφανίσεις του Δημήτρη Καζάκη, αλλά και κάποιων άλλων οικονομολόγων που σέβονται τον εαυτό τους και το επάγγελμά τους - όπως ακούσαμε τον κ. Λαπαβίτσα - που προσπαθούν να ψελίσουν κάποια ψήγματα αλήθειας, ακούμε το απόλυτο ΤΙΠΟΤΑ.
Ξεκινάμε λοιπόν, εμείς, από μόνοι μας - γιατί δεν είναι δυνατό να τα περιμένουμε όλα από ένα άνθρωπο όπως ο Καζάκης -μία σειρά άρθρων που βασίζονται σε πηγές ξένες και αξιόπιστες, όσο αυτό είναι δυνατό, που ξεσκεπάζουν τις πρακτικές της διεθνούς ληστοσυμμορίας που κυβερνά τον κόσμο, αλλά και τη χώρα μας.
Ξεκινάμε λοιπόν, εμείς, από μόνοι μας - γιατί δεν είναι δυνατό να τα περιμένουμε όλα από ένα άνθρωπο όπως ο Καζάκης -μία σειρά άρθρων που βασίζονται σε πηγές ξένες και αξιόπιστες, όσο αυτό είναι δυνατό, που ξεσκεπάζουν τις πρακτικές της διεθνούς ληστοσυμμορίας που κυβερνά τον κόσμο, αλλά και τη χώρα μας.
What is a credit-default swap?
Τι ξέχασαν(;) να σου διδάξουν στο κολλέγιο για την οικονομία.
Φαντάσου ότι αγοράζεις ένα περιουσιακό στοιχείο – ας πούμε ένα ομόλογο – του οποίου η μελλοντική αξία είναι αβέβαιη. Εάν τα πράγματα πάνε καλά και η εταιρεία (κράτος κτλ) που το εξέδωσε έβγαζε χρήματα, το ομόλογο θα είχε κέρδος. Αν όμως τα πράγματα πήγαιναν άσχημα, η εταιρεία που το εξέδωσε δεν θα μπορούσε να πληρώσει τους πιστωτές της και θα έχανες την αξία της επένδυσής σου.
Μη θέλοντας να αντιμετωπίσεις αυτό το ρίσκο, θα ήθελες να αγοράσεις ασφάλεια από κάποιον άλλο, ο οποίος θα προστάτευε την αξία του ομολόγου στο ενδεχόμενο που η εταιρεία (πού το εξέδωσε) αδυνατούσε να πληρώσει τις υποχρεώσεις της απέναντι σου (πτώχευε). Αν τα πράγματα πήγαιναν καλά, θα έπαιρνες την αξία του ομολόγου πλήν των ασφαλίστρων (κινδύνου) που πλήρωσες. Αν τα πράγματα πήγαιναν άσχημα, η ασφαλιστική εταιρεία θα σου πλήρωνε την αξία του ομολόγου. Αυτή η ασφαλιστική σύμβαση είναι τα επονομαζόμενα CDS (credit – default swap).
Γιατί τα ονομάζουν «σουάπ»; Γιατί δεν τα ονομάζουν απλά ασφάλεια; Η απάντηση έχει να κάνει με τους νόμους που καθορίζουν την αγορά των παραγώγων (τραπεζικών) που ψηφίστηκαν με την Πράξη εκσυγχρονισμού του 2000 (φυσικά στις ΗΠΑ – modernization act of 2000). Εάν ονομαστεί κάτι ασφάλεια, υπόκειται σε πολλούς κανονισμούς (τους οποίους προφανώς θέλανε να αποφύγουν). Δύο κανονισμοί είναι κρίσιμοι στην περίπτωση αυτή (των CDS δηλαδή): Πρώτον, υπάρχει η απαίτηση ότι η ασφαλιστική εταιρεία πρέπει να έχει ικανοποιητικό κεφάλαιο (στα αποθεματικά της) ώστε να μπορεί να χειριστεί το ενδεχόμενο που απαιτείται να προβεί σε πληρωμές. (Δεν μπορεί δηλαδή να πουλά απεριόριστα ποσά ασφαλειών, χωρίς να έχει τα κεφάλαια αυτά – αλλιώς βραχιολάκια.)
Δεύτερον, η πλευρά που αγοράζει την ασφάλεια, πρέπει να έχει ένα «ασφαλίσιμο συμφέρον». Δηλαδή, εάν ασφαλίσω ένα σπίτι, ή θα πρέπει να μου ανήκει, ή να έχω έννομο συμφέρον να παραμείνει ασφαλές (παράδειγμα είμα εγγυητής σε ένα στεγαστικό δάνειο).
Και οι δύο (αυτοί κανονισμοί) είναι εμφανώς λογικοί: προφανώς κανείς δεν θα ήθελε ένα σύστημα όπου οι ασφαλιστικές εταιρείες δεν θα μπορούσαν να πληρώσουν ώστε να καλύψουν την καταστροφή του σπιτιού μου από μια πυρκαγιά· ούτε θα ήταν λογικό να με αφήσουν να ασφαλίσω το σπίτι του γείτονα (εφόσον τότε θα είχα κίνητρο να το καταστρέψω).
Ονομάζοντας λοιπόν τις συμβάσεις αυτές, «σουάπς» παρά ασφάλεια, η αγορά μπορούσε να παρακάμψει αποτελεσματικά αυτούς τους περιορισμούς. Οποιοσδήποτε μπορούσε να πουλήσει ένα συμβόλαιο ώστε να πληρώσει στην περίπτωση οποιοδήποτε πιστωτικού γεγονότος (όπως την αθέτηση πληρωμής ενός ομολόγου), και οποιοσδήποτε μπορούσε να αγοράσει το συμβόλαιο για ένα καθορισμένο ποσό πληρωμής. Στην πράξη, έγινε μια ανεξέλεγκτη αγορά για τζογάρισμα (gambling).
Σαν αποτέλεσμα, ανάμεσα στο 2000 και το 2007, η αγορά των CDS πήρε τεράστιες διαστάσεις, φτάνοντας στο απόγειο περίπου 60 τρις δολλαρίων σε «ασφαλιστικά» συμβόλαια. Το πρόβλημα δημιουργήθηκε όταν η οικονομία, και ιδιαίτερα η αγορά κατοικίας μπήκε σε ύφεση. Πολλές μεγάλες χρηματοπιστωτικές εταιρείες που είχαν αγοράσει CDS για να καλύψουν τα αποθεματικά τους, διαπίστωσαν ότι ένας πωλητής αυτών των CDS – η AIG – ήταν ανίκανη να πληρώσει και ήταν στην πράξη υπό πτώχευση.
(Έτσι ξεκίνησε η τελευταία περίφημη κρίση της παγκόσμιας οικονομίας!)
Arjun Jayadev is an assistant professor of economics at the University of Massachusetts, Boston, and a visiting research fellow at the Columbia University Committee on Global Thought.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου