Μια ιστορική προεκλογική ομιλία του Νίκου Κιτσίκη

Δημοσιεύουμε μια προεκλογική ομιλία του Νίκου Κιτσίκη. Ο Νίκος Κιτσίκης ήταν ο  μηχανικός εκείνος, ο οποίος πρώτος θεμελίωσε το ΤΕΕ. Διετέλεσε πρύτανης του ΕΜΠ - από το 1943 - ήταν αντιστασιακός και διετέλεσε βουλευτής της ΕΔΑ, από το 1956 και υποψήφιος δήμαρχος της Αθήνας το 1964. 

Μέσα στις μαύρες μέρες της κατοχής, μαζί με άλλους επιστήμονες έπλαθε το μέλλον μιας νέας Ελλάδας, χωρίς τον οικονομικό μαρασμό και την εξάρτησή της από ξένες δυνάμεις και συμφέροντα του εθελόδουλου πολιτικού καθεστώτος. 

Μετά την απελευθέρωση, συμμετείχε - ως γενικός γραμματέας - της ΕΠΑΝ, της επιστημονικής εταιρίας "Επιστήμη - Ανοικοδόμηση" που μελετούσε τα νεοελληνικά προβλήματα, και  μαζί, ανάμεσα σε άλλους, με τον Δημήτρη Μπάτση - ο οποίος τουφεκίστηκε με τον Νίκο Μπελογιάννη - προσπάθησαν να κρατήσουν ζωντανά τα οράματα της ανάπτυξης της χώρας.

Με την ομιλία του αυτή ο Νίκος Κιτσίκης, δείχνει την οξυδέρκειά του στην κριτική που κάνει εναντίον της εισόδου της Ελλάδας, στην Κοινή Αγορά των εξ - πρόδρομου της σημερινής ΕΕ. Πολλά σημεία, της ομιλίας αυτής, θα νόμιζε κανείς ότι γράφτηκαν σήμερα και όχι 49 χρόνια πριν!

Εμείς έχουμε δηλώσει, ότι προσπαθούμε να συσπειρώσουμε όλους τους έλληνες, ενάντια στο σημερινό καθεστώς κατοχής και εκποίησης της χώρας, ανεξάρτητα ιδεολογικής τοποθέτησης. Αυτό όμως δεν σημαίνει, ότι δεν πρόκειται να χρησιμοποιήσουμε οποιοδήποτε ιστορικό ή σημερινό κείμενο που βοηθάει στο σκοπό αυτό.

Κρίμα για την σημερινή αριστερά, που τέτοιοι επιστήμονες, οι οποίοι, πέρασαν από τις γραμμές της να τους έχει θαμμένους στα χρονοντούλαπα της ιστορίας, ίσως γιατί δεν εξυπηρετούν τους σημερινούς μικροπολιτικούς της στόχους!

Εμείς θα προβάλουμε και τους αριστερούς, ή δεξιούς ή κεντρώους, που προσέφεραν στο τόπο μας και μας βοηθούν να κατανοήσουμε καλύτερα την σημερινή κατάσταση.

Παραθέτουμε παρακάτω το πλήρες κείμενο της ομιλίας του Νίκου Κιτσίκη.

[Επειδή πρόκειται για ιστορικό κείμενο, κρατήσαμε την γλώσσα πού ήταν γραμμένο και τη στίξη. Πιστεύουμε ότι δεν είναι εύκολη η μετατροπή του κειμένου σε μονοτονικό, γιατί θα αφαιρούσε την ζωντάνια και τον δυναμισμό του , παρόλο που δεν πιστεύουμε στην επιστροφή του πολυτονικού.]

Νίκου Κιτσίκη

Ὑποψηφίου Βουλευτοῦ Αθηνῶν

ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ὁμιλία τῆς 28 Ὀκτωβρίου 1963

στο Θέατρο Διάνα

Ἀγαπητοί φίλοι,

      Ἡ ἐπιστήμη παίρνει ὅλο και μεγαλύτερη θέση στην ἐξέλιξη τῶν κοινωνιῶν και στήν πολιτική ζωή. Τοὐλάχιστον αὐτό συμβαίνει παντοῦ ὅπου ἔχει γίνει συνειδητή ἡ ἀνάγκη προγραμματισμοῦ τῆς οἰκονομικῆς ἀνορθώσεως, ἡ ἀνάγκη τῆς μελέτης τῶν οἰκονομικῶν προβλημάτων μιᾶς χώρας μέσα σέ διεθνές πλαίσιον, ἡ ἀνάγκη τοῦ προσανατολισμοῦ τῆς ἐξωτερικῆς πολιτικῆς ἀνάλογα μέ τήν ἰδιομορφία τῆς οἰκονομίας της. Παντοῦ ὅπου ἔχει γίνει συνειδητή ἡ  οἰκονομική σημασία τῆς μεγάλης ἐνεργειακῆς παραγωγῆς, τοῦ ἔντονου ἑξηλεκτρισμοῦ τῆς ἀναζητήσεως καί ἀξιοποιήσεως τοῦ ὀρυκτοῦ καί ἐδαφικοῦ πλούτου, τῆς μεγάλης καί βαρειᾶς βιομηχανίας, τῆς μηχανικῆς καλλιέργειας, τῆς πλατειᾶς καί βαθειᾶς διεισδύσεως τῆς μηχανῆς στήν παραγωγή, ἐκεί ὅπου ἔχει ἀναπτυχθῆ ἡ τεχνική συνείδηση μέ τήν καταπληκτική αὔξηση καί τήν πλατύτερη διασπορά ἐπιστημονικῶν καί τεχνικῶν στελεχῶν, ὅπου ὁ βαθμός ἀπόδοσεως τῆς ἀνθρώπινης ἐργασίας αὐξάνεται κάθε μέρα σημαντικά χάρη στήν πρόοδο τῆς τεχνικῆς καί στήν ἀφομοίωσή της ἀπό τήν ἐργατική τάξη.

     Ἡ ἐπιστήμη δίνει τόν τόνο της στήν πολιτική ζωή παντοῦ ὅπου ἡ Παιδεία ἀποτελεῖ πρωταρχικόν μέλημα τοῦ Κράτους σέ σημεῖον ὥστε να δημιουργῆ πολιτιστικήν, οἰκονομικήν και τεχνικήν συνείδησιν σ’ ὁλόκληρον τόν λαό. Νά ὑψώνη τήν μορφωτικήν στάθμην τοῦ λαοῦ σέ σημεῖο ὥστε νά γίνωνται συνειδητές οἱ ἀνάγκες σέ ἔργα ἀνασυγκροτήσεως γιά νά μπορῆ ν’ ἀξιώση τήν ἰκανοποίηση τῶν ἀναγκῶν αὐτῶν ἀπό τούς κυβερνῆτας του.

     Ἡ ἐπιστήμη ἀποτελεῖ σήμερον βάθρον γιά τήν ἀνάδειξιν πολιτικῶν ἀνδρῶν. Προσέξτε: Ὄχι ἡ εἰδίκευσις, ἀντίθετα οἱ εἰδικοί ἔχουν παρωπίδες, ἀλλά ἡ ἰκανότης ἐποπτείας, συντονισμοῦ, κριτικῆς, ἐπιλογῆς τῶν ἀνωτέρων βοηθητικῶν ἐπιστημονικῶν στελεχῶν καί παρακολουθήσεως τῶν κοσμικῶν, οἰκονομικῶν, τεχνικῶν καί πολιτικῶν ἐξελίξεων ἀπό ὑψηλήν ἐπιστημονικήν σκοπιάν χαρακτηρίζει τόν σημερινόν Εὐρωπαῖον πολιτικόν. Εἴχαμε καί ἡμεῖς ἕνα τέτοιον πολιτικόν. Τον Ἀλέξανδρον Παπαναστασίου. Καί διά νά μή γίνεται σύγχυσις ὅτι ὅταν λέγομεν ὅτι ἡ ἐπιστήμη κυριαρχεῖ εἰς τήν σημερινήν πολιτικήν ζωήν σημαίνει εἰδίκευσιν, σᾶς αναφέρω ὁ Ἀλέξανδρος Παπαναστασίου ὑπῆρξεν ὁ ἰδεώδης, ὁ καλύτερος ὑπουργός τῆς Συγκοινωνίας καί τῶν Δημοσίων Ἔργων, δηλαδή ἑνός τεχνικοῦ ὑπουργείου, πού ἐγνώρισεν ἡ Ἑλλάς.

     Σέ ἀντίθεσιν πρός αὑτές τίς διαπιστώσεις ἡ ἐπιστήμη δέν βρῆκε καμμίαν θέσιν εἰς τήν πολιτικήν ζωήν τῆς τελευταίας ὀκταετίας. Αἱ Κυβερνήσεις Καραμανλῆ ἐντυπωσιασθεῖσαι μόνον ἀπό ἠχηρούς τίτλους, Προγραμματισμός, Ἐκβιομηχάνισις, Ἔργα ὑποδομῆς, ἀναδιάρθρωσις τῆς γεωργίας ἤ ακολουθοῦσαι ὕποπτες εἰσηγήσεις, ἐνδιαφερομένων, ἐσπατάλησε τεράστια ποσά χωρίς καμμίαν ἀπόδοσιν, ἐχάραξε οἰκονομικήν πολιτικήν ὁδηγοῦσαν σέ οἰκονομικόν χάος, σέ ἐπιδείνωσιν τῆς παθητικότητος τοῦ ἐμπορικοῦ ἰσοζυγίου, τό ὁποῖον ἐφέτος θά παρουσιάση τό τεράστιον ἔλλειμμα τῶν 500 ἑκατομμυρίων δολλαρίων ἀντί τῶν 350 τοῦ περασμένου χρόνου. Ὁ κ. Καραμανλῆς, στερούμενος ἐπιστημονικοῦ ἐξοπλισμοῦ καί γενικώτερα ἐπιστημονικῆς ἰδιοσυγκρασίας, ἀντίθετα ἐκδηλούμενος κάθε μέρα, ἐχθρός τῶν μελετῶν, δέν ἧτο σέ θέσιν νά ἀντιληφθῆ ποῦ ὁδηγοῦσε τήν χώρα ἡ ἀλόγιστος διασπάθισις τοῦ ἐθνικοῦ πλούτου σέ ἔργα ἐντυπώσεων, ἀμφιβόλου σκοπιμότητος, πολλάκις ἀνόητα. Στερούμενος ἐπιστημονικῆς συνειδήσεως δέν ἧτο εἰς θέσιν ν’ ἀντιταχθῆ στίς δόλιες εἰσηγήσεις, σέ προτάσεις μεσαζόντων, σέ ψευδεῖς ἐκτιμήσεις τῆς ἀξίας καί τῆς ἀποδόσεως τῶν ἔργων. Οἱ Ὑπουργοί του δέν ἦσαν καλύτεροι ἀπό αὐτόν. Ἄλλωστε τούς ἐτρομοκράτει καί τούς ἐξηνάγκαζε νά ἀποδεχθοῦν τίς ἰδικές του ἀποφάσεις. Τό ἀποτέλεσμα εἶναι ὅτι ἡ νεωτέρα πολιτική πού εἶναι ἐπιστήμη καί ὄχι τέχνη, ἐναυάγησε στό πρόσωπό του συμπαρασύρασα στόν ὄλεθρον μίαν μεγάλην ὡραίαν ἐπιδίωξιν ὁλοκλήρου τοῦ Ἔθνους, τήν πολιτιστικήν, οἰκονομικήν καί τεχνικήν ἀνασυγκρότησιν τῆς Ἑλλάδος, ἡ ὁποία θά εἶχεν ὡς ἀποτέλεσμα τήν ὔψωσιν τοῦ πνευματικοῦ καί οἰκονομικοῦ ἐπιπέδου, τήν κοινωνικήν εὐημερίαν τῆς χώρας.

     Το πλέον χαρακτηριστικόν παράδειγμα στερήσεως ἐπιστημονικῶν ἐφοδίων, ἐπιστημονικῆς συνειδήσεως και ἱκανότητος ἐποπτείας γιά τά ἐκτελούμενα σέ κάθε τῆς κυβερνητικῆς δραστηριότητος, ἀλλά καί κατανοήσεως τῆς σημασίας τῆς ἐπιστήμης γιά τήν ζωήν τοῦ Ἔθνους, τῆς – χάρις στούς μαζικούς λαϊκούς ἀγῶνες – ἑκδιωχθείσης Κυβερνήσεως Καραμανλῆ ἀποτελεῖ ἡ ἐξαθλίωσις τῆς Παιδείας. 

Ἡ ἀνεπιστημοσύνη τοῦ Καραμανλῆ τόν ἔφερε στήν ἀντίληψιν ὅτι τό θέμα τῆς παιδείας εἶναι θέμα οἰκονομικόν ὑπό τήν ἔννοιαν ὅτι προκαλεῖ μεγάλας δαπάνας καί ὅτι ἡ Παιδεία εἶναι βέβαια οἰκονομικόν θέμα, ἀλλά ὑπό τήν ἔννοιαν ὅτι ἀποτελεῖ τήν βάσιν τῆς οἰκονομικῆς ἀναπτύξεως τῆς χώρας, ὅτι ἡ Παιδεία ἀποτελεῖ τεράστιον συντελεστήν ἐπιτυχίας μιᾶς ὀρθῆς οἰκονομικῆς πολιτικῆς.

     Ὁ ἀνίδεος αὐτός πάσης ἐπιστημονικῆς ἀληθείας πολιτικός, ἀγνοεῖ ὅτι ἕνας ἀπό τούς συντελεστές τῆς χαμηλῆς παραγωγικότητος τοῦ Ἕλληνος ἐργάτου ἤ γεωργοῦ ἴσως ὁ σημαντικώτερος, εἶναι το χαμηλόν μορφωτικόν ἐπίπεδον τοῦ λαοῦ. Ἡ ὕψωσις τοῦ μορφωτικοῦ ἐπιπέδου ἡ ἐξάλειψις τοῦ ἀναλφαβητισμοῦ - πού βρίσκεται σέ τραγικόν ὕψος στήν Ἑλλάδα – πρέπει νά συνοδεύση σάν βασικόν μέλημα τίς προσπάθειες ἀνασυγκροτήσεως γιά νά ἐπιτύχωμεν τήν αὔξησιν τῆς παραγωγικότητος, τήν δημιουργίαν ἱκανότητος τῆς γεωργικῆς και βιομηχανικῆς παραγωγῆς μας, ν’ ἀνταγωνισθῆ, ὕστερα ἀπό τήν σύνδεσίν μας, τίς Χώρες τῆς Κοινῆς Αγορᾶς, δηλαδή τῆς συμπυκνωμένης γεωργικῆς καί βιομηχανικῆς παραγωγῆς τῆς Εὐρώπης, πού βρίσκεται στό ὕψιστον σημεῖον τελειοποιήσεως.

     Εἰσερχόμεθα στήν Κοινήν Ἀγοράν μέ τά ἑξῆς δεδομένα τῶν στατιστικῶν: Ἡ συνολική παραγωγικότης τῆς Ἑλληνικῆς Οἰκονομίας βρίσκεται τό πολύ στό τρίτον τῆς μέσης παραγωγικότητος τῶν ἕξ χωρῶν τῆς Κοινῆς Ἀγορᾶς, σέ ὅλους τούς τομεῖς, ἤτοι τήν γεωργίαν, τήν βιομηχανίαν καί στίς ὑπηρεσίες. Αναλυτικώτερα: Ἡ Ἑλληνική παραγωγικότης στήν γεωργία εἶναι τά 37% τῆς μέσης παραγωγικότητος τῆς γεωργίας στήν Κοινήν Ἀγοράν, στήν δέ βιομηχανίαν 38%.

     Ἡ χαμηλή παραγωγικότης συμβαδίζει μέ τόν ἀναλφαβητισμόν, ὁ ὁποῖος διά τήν ἀγροτικόν πληθυσμόν ἀνέρχεται εἰς 33%. Πῶς εἶναι δυνατόν νά γίνη ἡ ἑλληνική παραγωγή ἀνταγωνιστική μέ τόν ἐργαζόμενον λαόν ἀναλφάβητον, ἀνίκανον νά παρακολουθήση νέας μεθόδους παραγωγῆς;

     Οἱ χώρες τῆς Κοινῆς Ἀγορᾶς ἔχουν ὑψηλότατον ἐπίπεδον μορφωτικῆς στάθμης τοῦ Λαοῦ. Μέ στοιχεῖα πού δέν ἐπιδέχονται ἀμφισβήτησιν, μέ δημοσιεύματα διεθνοῦς κύρους ἀποδεικνύεται ὅτι ἡ Ἑλλάς κατέλαβε τά τελευταῖα ἔτη στόν τομέα τῆς ἐκπαιδεύσεως μίαν ἀπό τάς τελευταίας θέσεις στόν κόσμο.

     Ἀναφέρω λόγου χάριν τά δημοσιεύματα τῆς UNESCO καί τοῦ Ἀμερικανικοῦ Ἰδρύματος «Τουέντιθ Σέντσουρυ Φάντ». Καί αἱ δύο πηγαί συμφωνοῦν ἐπί ἑνός σημείου: ὅτι ἡ Ἑλλάς εἰς τόν τομέα τῆς Ἐκπαιδεύσεως εὐρίσκεται εἰς ἀθλίαν κατάστασιν. Ἐκπληκτικά εἶναι τά στοιχεῖα πού δημοσιεύει ἡ Ἐπιτροπή εἰδικῶν κατ’ἐντολήν τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Ὀργανισμοῦ Ἀναπτύξεως. Ἀπό τά στοιχεία προκύπτει, ὅτι ἡ Ἑλλάς διαθέτει, μηδέ καί τῆς Τουρκίας ἐξαιρουμένης, τό μικρότερον ποσοστόν τοῦ ἀκαθαρίστου ἐθνικοῦ εἰσοδήματος διά τάς ἀνάγκας τῆς ἐκπαιδεύσεως.

     Αἱ Σκανδιναϊκαί χῶραι καί αἱ 6 χῶραι τῆς Κοινῆς Ἀγορᾶς εὑρίσκονται σέ ὑψηλοτάτην στάθμην ἀπό ἀπόψεως ἐκπαιδεύσεως καί ἔχουν μέγα ἐθνικόν εἰσόδημα, ὑπερτριπλάσιον τοῦ Ἑλληνικοῦ. Ἐν τούτοις θυσιάζουν μέγα ποσοστόν, πολλαπλάσιον τοῦ Ἑλληνικοῦ, ἐκ τοῦ μεγάλου των ἐθνικοῦ εἰσοδήματος, χάριν τῆς Παιδείας, τῆς ἤδη εὑρισκομένης εἰς τοιαύτην τελειότητα, ἐφοδίων, ἐργαστηρίων, διδακτικοῦ προσωπικοῦ.

     Ἡ Ἑλλάς διατηρεῖ τα πρωτεῖα τῆς ἀθλιότητας εἰς ὁλόκληρον τόν κόσμον. Διότι, πράγματι, κανένα ἄλλο κράτος, προηγμένον ἤ ὑπανάπτυκτον, δέν διαθέτει διά τήν ἐκπαίδευσιν τόσον χαμηλόν ποσοστό τοῦ προϋπολογισμοῦ του.

     Ἡ ἀπόστασίς μας ἀπό τίς πολιτισμένες χῶρες τοῦ δυτικοῦ κόσμου εἶναι κολοσσιαία. Στήν Σουηδίαν πού βρίσκεται σέ ὑψηλότατον ἐπίπεδον ἀπό ἀπόψεως ἐκπαιδεύσεως,  ξοδεύονται 41 δολλάρια κατ’ ἄτομον ἀπό τό ἐθνικόν εἰσόδημα γιά τήν  δημόσιαν ἐκπαίδευσιν, ἐνῷ στήν Ἐλλάδα ξοδεύονται μόλις 3 δολλάρια καί 60 σέντς. Ἡ Δανία ἐκτελεῖ νέον πρόγραμμα βελτιώσεως τῆς ἐκπαιδεύσεως σέ ὅλα της τά στάδια παρά τό γεγονός ὅτι θεωρεῖται μία ἀπό τίς δέκα πρῶτες καλύτερα ὠργανωμένες ἐκπαιδευτικέ χῶρες τοῦ κόσμου.

     Ἀλλα ἡ σύγκρισις καί μέ τίς ἄλλες χῶρες τῆς Εὐρώπης καί τῆς Ἀμερικῆς εἶναι συντριπτική γιά τήν Ἑλλάδα. Εἴμεθα οἱ τελευταῖοι μέ μέγιστον ποσοστόν ἀναλφαβήτων.

     Ἀκόμη σημαντικώτερα εἶναι τά συντελούμενα στόν τομέα τῆς Παιδείας στήν Σοβιετικήν Ἕνωσιν. Ἡ ἐπιστήμη μπῆκε παντοῦ καί διέπλασε ἕνα δημιουργικόν σύνολον. Ἀνεζήτησε τούς ἀνθρώπους της μέσα στούς ἐργάτες, μέσα στούς ἀγρότες, σ’ὁλόκληρον τόν Λαόν, ὅπου ἀνεκάλυψε μίαν ἀστείρευτη πηγή ταλέντων. Ἡ παιδεία ἀπό προνόμιο ἔγινε δικαίωμα. Ἀποτέλεσμα τῆς καταπληκτικῆς καθολικῆς διαδόσεως καί τῆς ἀνοδικῆς πορείας μέσα στίς λαϊκές μᾶζες εἶναι οἱ κατακτήσεις τῆς Σοβιετικῆς ἐπιστήμης. Ἡ ἐφεύρεσις ἔγινε μαζικό φαινόμενο.

     Τό μεγαλύτερον θαῦμα τοῦ νέου καθεστῶτος συνίσταται στό γεγονός ὅτι ὁ τεράστιος ἀναλφαβητισμός τῆς τσαρικῆς Ρωσίας, ἀνερχόμενος σέ 85% πρίν ἀπό τόν πρῶτον πόλεμο, ἐξηφανίσθη ἐντελῶς καί ὁ Λαός ἔφθασε στίς πλέον προοδευμένες χῶρες τοῦ κόσμου. Ἠ παιδεία δέν παρέχεται ἁπλῶς δωρεάν, ἀλλά κάθε σπουδαστής ὄχι μόνο οἱ ἀριστεύοντες ἀλλά καί οἱ μέτριοι θεωρεῖται ὑπότροφος καί λαμβάνει 90 νέα ρούβλια δηλαδή 100 δολλάριο τόν μῆνα, ἐνῷ δέν πληρώνει τίποτε γιά ἐγγραφές καί δίδακτρα, μηδαμινά δέ ποσά γιά τροφήν καί κατοικίαν.

     Ὁ Πρόεδρος Ἀϊζενχάουερ, εἰς ἕνα ἀπό τούς τελευταίους λόγους του ἐτόνισεν ὅτι «ὁ σπόρος τῶν τελευταίων ἐπιτυχιῶν τῆς Σοβιετικῆς Ἑνώσεως πρέπει ν’ ἀναζητηθεῖ στό Σοβιετικόν ἐκπαιδευτικόν σύστημα καί στόν τεράστιον ἀριθμόν ἐπιστημόνων καί τεχνικῶν πού ἐξέρχονται ἀπό τά Σοβιετικά Πανεπιστήμια. Ὁ στρατός τῶν ἐπιστημόνων ἀποτελεῖ τόν πραγματικόν κίνδυνον γιά τόν δυτικόν κόσμον, ἀπειλητικώτερον τῶν ἄλλων στρατῶν καί τῶν ἐξοπλισμῶν». Αὐτά ἔπρεπε νά ἔχη ὑπ’ ὄψει του ὁ κ. Καραμανλῆς καί ὄχι βάσεις πυραύλων.

     Τηλεγράφημα τῆς 29 Ἰανουαρίου ἀπό τήν Οὐάσινγκτον τοῦ Γαλλικοῦ Πρακτορείου, ἀναφέρει κατά λεξιν: «Τριπλάσιος εἶναι ὁ ἀριθμός τῶν μηχανικῶν εἰς τήν Σοβιετικήν Ἕνωσιν, σέ σύγκρισιν μέ τίς Ἡνωμένες Πολιτείες. Στήν προειδοποίησιν αὐτήν προέβη ὁ Πρόεδρος Κέννεντυ εἰς τό ἐτήσιον μήνυμά του πρός τό Κογκρέσσον. Τονίζει, ἐπίσης, ὅτι οἱ  φυσικοί τῆς Σοβιετικῆς Ἑνώσεως εἶναι τετραπλάσιοι ἐκείνων τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν. Ἀναφέρει, ὅτι ὁ ἀναλφαβητισμός εἶναι οὐσιαστικῶς ἀνύπαρκτος στήν Σοβιετικήν Ἕνωσιν».

     Αἱ συγκρίσεις μέ τούς βορείους γείτονές μας εἶναι συντριπτικές γιά μᾶς ὅταν εἴδομεν τί προβλέπουν στό ἀμέσως προσεχές μέλλον γιά τήν ἐκπαίδευσιν οἱ σοσιαλιστικές χῶρες.

     Τό «Τουέντιθ Σέντσουρυ Φάντ» ὑπολογίζει ὅτι οἱ χῶρες τῆς Ἀνατολικῆς Εὐρώπης ξοδεύουν πλέον τῶν 5% τοῦ ἐθνικοῦ εἰσοδήματος γιά τήν παιδείαν. Ὁ ἀντίστοιχος ἀριθμός διά την Ἐλλάδα, ὁ χαμηλότερος ὅλης τῆς Εὐρώπης οὐδέ τῆς Τουρκίας ἑξαιρουμένης, εἶναι 1,4%.

Μία ἄλλη σύγκρισις ὑπογραμμίζει τήν στάθμην ἐξαθλιώσεως τῆς Παιδείας εἰς τήν ὁποίαν ἔχουμε φθάσει.

1. Εἰς τήν Σουηδίαν αἱ πιστώσεις γιά τήν Παιδείαν ἀπορροφοῦν τό 32% τοῦ συνόλου τῶν καταναλωτικῶν δαπανῶν τοῦ κρατικοῦ προϋπολογισμοῦ, πλήν τῶν ἀμυντικῶν δαπανῶν.

2. Εἰς τήν Νορβηγίαν διατίθενται διά τήν Παιδείαν πιστώσεις ἴσαι πρός τα 34% τοῦ συνόλου τῶν καταναλωτικῶν δαπανῶν τοῦ κρατικοῦ προϋπολογισμοῦ.

3. Εἰς τό Βέλγιον αἱ δαπάναι τῆς Παιδείας ἀντιπροσωπεύουν το 40% τοῦ κρατικοῦ προϋπολογισμοῦ καταναλωτικῶν δαπανῶν.

4. Εἰς τήν Ολλανδίαν τό 36% τοῦ συνόλου τῶν δαπανῶν τοῦ καταναλωτικοῦ προϋπολογισμοῦ τοῦ κράτους αφιεροῦται εἰς τήν Παιδείαν.

5. Εἰς τήν Μεγάλην Βρεττανίαν, τέλος αἱ πιστώσεις διά τήν Παιδείαν ἀπορροφοῦν τά 28% τοῦ συνόλου τῶν καταναλωτικῶν δαπανῶν τοῦ κρατικῦ προϋπολογισμοῦ, πλήν τῶν ἀμυντικῶν δαπανῶν.

6. Εἰς τήν Ἑλλάδαν αἱ δαπάναι Παιδείας ἀνέρχονται μόλις εἰς τό 11,7% τοῦ συνόλου τῶν καταναλωτικῶν δαπανῶν τοῦ κράτους. Τά ἀντίστοιχα ποσοστά εἰς ξένας χώρας κυμαίνονται μεταξύ 28% καί 40%, ἤτοι, ὑπερδιπλασίου καί τετραπλασίου σχεδόν ἐν συγκρίσει πρός τά ἑλληνικά.

     Στήν εἰδική ἔκθεση πού ὑπέβαλε στόν ΟΟΣΑ ὁ Βρεταννός καθηγητής Ἔλβιν σχετικά μέ τήν ἑλληνικήν ἐκπαίδευσιν, τονίζει:

     «Ὑπάρχει κάθε λόγος νά πιστεύωμεν ὅτι οἱ ελλείψεις σ’ αυτό πού θά μπορούσαμε νά ἀποκαλέσωμεν ἀνθρώπινην ὑποδομήν – δηλαδή, ἡ ποσοτική καί ποιοτική ἀνεπάρκεια σέ τεχνικά στελέχη – δέν ἐπέτρεψαν στή χώρα ν’ ἀπορροφήση τίς ἐπενδύσεις στόν ἐπιθυμητόν ρυθμόν καί νά ἐκμεταλλευθῆ τίς δυνατότητές της γιά ἀνάπτυξιν».

     Ἰδού ἡ ἀπόδειξις ὅτι ἡ Παιδεία ἀποτελεῖ τεράστιον συντελεστήν ἐπιτυχίας ὀρθῆς οἰκονομικῆς πολιτικῆς. Ἀλλά ποῦ νά τό καταλάβει αὐτό ο κ. Καραμανλῆς.

     Αἱ συνθῆκαι σπουδῶν τῆς ἑλληνικῆς νεολαίας εἶναι συντριπτικές. Ἡ Παιδεία ἔγινε προνόμιον τῶν ὀλίγων ἐνῷ ἔπρεπε νά εἶναι δικαίωμα ὅλου τοῦ Λαοῦ. Ἐγγραφή, δίδακτρα, ἐξέταστρα, ἄσκητρα καί ἄλλαι πολυώνυμαι εἰσφοραί, ἐπιβαρύνουν κάθε σπουδαστήν μέ 5.000 δραχμές τό χρόνο, τουλάχιστον γιά τό Πολυτεχνεῖον. Εἰς τό αὐτό ὕψος περίπου εἶναι τά ἐκπαιδευτικά τέλη τῶν ἄλλων Ἀνωτάτων Σχολῶν. Πρέπει νά σημειωθῆ ὅτι ἐδιπλασιάσθησαν ἐντός τῶν τελευταίων ἐτῶν ἐπί Κυβερνήσεως Καραμανλῆ. Εἰς τό Παρίσι συγκεκριμένως εἰς τήν Σορβόννην οἱ φοιτηταί πληρώνουν 2.500 παλαιά γαλλικά φράγκα δηλαδή 150 δραχμές τό ἑξάμηνον ἤ 300 δραχμές τό χρόνο. Ἡ διά τά συγγράμματα οἰκονομική ἐπιβάρυνσις τῶν φοιτητῶν εἶναι τοιαύτη σήμερον, ὥστε κατά μέγα ποσοστόν ἀδυνατοῦν νά ἀγοράσουν. Αἱ τιμαί εἶναι άπρόσιται.

     Ἀλλά γιά νά ἐπανέλθωμεν στήν οἰκονομικήν σημασίαν τῆς Παιδείας, πρᾶγμα πού δέν κατάλαβε ὁ κ. Καραμανλῆς τονίζομεν ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι τό σημαντικώτερον τῶν μέσων παραγωγῆς. Τό ἀξίωμα αὐτό πρέπει νά ριζωθῆ βαθειά στήν συνείδησίν μας καί νά στρέψωμεν ὅλην τήν προσοχήν στήν ἀνάπτυξιν, στόν πολλαπλασιασμόν, στήν καλυτέρευσιν αὐτοῦ τοῦ μέσου παραγωγῆς, δηλαδή τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ νέος ἐργάτης καί ὁ νέος ἀγρότης πρέπει νά ἀποκτήσουν τήν ἀνάγκην τῆς μορφώσεως. Πρέπει νά γίνη στόν λαόν καί ἰδίως στόν ἐργαζόμενον κόσμον, βαθύτατα συνειδητή ἡ σημασία τῆς ἐπιστήμης γιά τήν ἀντιμετώπισιν τῶν προβλημάτων τῆς ζωῆς, γιά τήν ἰκανοποίησιν τῶν κοινωνικῶν καί ἀνθρώπινων ἀναγκῶν, γιά τή μελέτη τῶν πολυσύνθετων ζητημάτων τῆς παραγωγῆς. Πρέπει νά γίνη νοητόν ὅτι οἱ διδάσκαλοι καί οἱ καθηγηταί μέσης καί ἀνώτατης Παιδείας εἶναι ἐκείνοι πού ἔχουν ὡς προορισμόν νά ὁδηγήσουν τόν λαόν μας εἰς τήν μάχην τῆς ἀνασυγκροτήσεως. Πρέπει νά κρατηθοῦν ὑψηλά, χωρίς ἀνάγκας πού ἐξαθλιώνουν τό ἠθικό τους διά να τόν ὁδηγήσουν εἰς τήν νίκην. Αὐτά λέγει τό ἐκπαιδευτικό πρόγραμμα τῆς ΕΔΑ, ἕνα ἀπό τά ἀρτιώτερα τῶν τελευταίων χρόνων.

     Εἰς ἄρθρον τοῦ Ντριού Πήρσον ἀναφέρεται ὅτι ὁ ναύαρχος Ρικόβερ, ὁ «πατήρ τοῦ ἀτομικοῦ ὑποβρυχίου», χάρις εἰς τόν ὁποῖον  διελύθησαν οἱ ἀμερικανικές βάσεις πυραύλων εἰς Ἀγγλίαν, Ἰταλίαν καί Τουρκίαν γιά νά ἀντικατασταθοῦν ἀπό τούς Πολάρις, ὑποστηρίζει ὅτι «τά σχολεῖα θά προστατεύσουν καλύτερα τά παιδιά μας ἀπό τούς Πολάρις». Ἐδημοσίευσε ἕνα ἐξαιρετικόν βιβλίον μέ τόν τίτλον «Τά σχολεῖα μας – γιατί εἶναι καλύτερα τά ξένα» εἰς τό ὁποῖον τονίζει ὅτι «οἱ διδάσκαλοι καί καθηγηταί πρέπει νά πληρώνονται περισσότερον ἀπό τούς γερουσιαστάς, ἀκόμα δέ καί τούς ναυάρχους», διότι «προσφέρουν ἀσυγκρίτως περισσότερα».

     Ἀλλοῦ, γράφει, «Οἱ Ἑλβετοί πού δέν προστατεύονται ἀπό τούς ὠκεανούς ἐφρόντισαν νά στηρίζουν τήν ἀμυνά τῶν στήν Παιδείαν. Εἰς τήν ἐποχήν μας, ὅμως, οὔτε οἱ ὠκεανοί δέν ἀποτελοῦν ἐπαρκῆ ἄμυναν. Μόνον ἡ Παιδεία θά μποροῦσε νά μᾶς προστατεύση. Καί ἄν ἀντιμετώπιζα τό δίλημμα «Πύραυλοι Πολάρις ἤ σχολεῖα γιά τήν ἄμυνα τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν» θά ἀπαντοῦσα χωρίς δισταγμόν «Σχολεῖα καί πάλιν σχολεῖα».

     Σέ ἀντίθεσιν μέ τίς χῶρες τῆς Κοινῆς Ἀγορᾶς, δέν ἔχομεν τεχνικά στελέχη. Γιά τήν ἴδρυσιν ξένων βιομηχανιῶν μετακαλοῦμεν ξένους, γερμανικά τεχνικά γραφεῖα καταρτίζουν βιομηχανικές μελέτες. Διά τοῦ ΟΒΑ ἐκτελεῖται ὑπό ξένων μελετητῶν σειρά μελετῶν, ἀναφερομένων τόσον εἰς τήν πραγματοποίησιν συγκεκριμένων βιομηχανικῶν ἔργων, ὅσον καί στήν μελέτην λειτουργίας βιομηχανικῶν κλάδων, μέ βάσιν δέ τίς μελέτες αὐτές παίρνονται ἀποφάσεις γιά τήν ἴδρυσιν νέων βιομηχανικῶν μονάδων ἤ τήν ἐξυγίανσιν υφισταμένων. Ἐννοεῖται, οἱ μελέτες τῶν γερμανῶν καί ἄλλων ξένων, ἔχουν ὡς βάσιν τά συμφέροντα τῶν ξένων μονοπωλίων. Οἱ ξένοι συντάσσουν ἐκθέσεις καί μελέτες ἀμφιβόλου ποιότητος. Αὐτοί κρίνουν τίς προσφορές στούς διαγωνισμούς, δημιουργοῦντες ἑκάστοτε δισταγμούς γιά τό κίνητρο τῶν ἀποφάσεών των καί συντάσσουν τίς συμβάσεις ἐκτελέσεως τῶν ἔργων, πού πολλές φορές οὔτε κἄν μεταφράζονται. Αυτοί παρακολουθοῦν τήν ἐφαρμογήν των. Οἱ ἀνωμαλίες καί οἱ ὑπερβάσεις πού σημειοῦνται στίς ἐκτελέσεις ὀφείλονται στήν ἀνάμιξιν τῶν ξένων δῆθεν ἐμπειρογνωμόνων καί μελετητῶν. Ἀποικιακή εἶναι ἡ μεταχείρισις τῆς Ἑλλάδος ἀπό τούς ξένους.

     Γινόμεθα ἀδιαμαρτυρήτως, ὄργανα τῶν ἀνομολόγητων, πολλάκις, ἐπιδιώξεων τῶν διαφόρων ξένων, οἱ ὁποῖοι, ὡς εἶναι φυσικόν, ἐλάχιστον ἐνδιαφέρον ἔχουν γιά τήν ἐξυπηρέτησιν τῶν σκοπῶν τῆς ἑλληνικῆς οἰκονομίας καί τῶν συμφερόντων τοῦ Ἑλληνικοῦ λαοῦ. Ἡ Κυβέρνησις οὐδέν σοβαρόν μέτρον ἔλαβε διά τήν πλήρωσιν τῶν τεραστίων κενῶν τῆς ἑλληνικῆς ἐπιστήμης καί τόν συγχρονισμόν της. Οἱ περίφημοι νόμοι τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας οὐδέν εἰσφέρουν εἰς τήν βελτίωσιν τῆς ἀθλίας καταστάσεως τῆς Παιδείας.

     Ἔχομεν κράτη πού μέσα εἰς 8 – 10 χρόνια ἐπετέλεσαν θαύματα, ἐνῷ ἐξεκίνησαν ἀπό κατάστασιν παρομοίαν μέ τήν ἱδικήν μας ἤ καί χειροτέραν.

     Ἡ τεχνική Παιδεία εἶναι ἑνα κεφάλαιον πρωταρχικῆς σημασίας τοῦ μεγάλου ἐθνικοῦ θέματος τῆς παιδείας, ὄχι μεμονωμένον, ἀλλά καθοριστικόν τῆς τροχιᾶς ὅλης τῆς παιδείας μας, ἀπό τήν κατωτάτην ὡς τήν ἀνωτάτην βαθμίδα, καθοριστικόν τῶν σκοπῶν της, τῶν ἰδανικῶν της. Ἡ τεχνική ἀνασυγκρότησις προϋποθέτει ὄχι μόνον την ὕπαρξιν τεχνικῶν στελεχῶν σέ ὅλες τίς κλιμακώσεις, ἀλλά κάτι περισσότερον: τήν ὕπαρξιν τεχνικῆς συνειδήσεως εἰς ὁλόκληρον τόν λαόν.

     Στόν ἐλάχιστον ἀριθμόν τῶν στελεχῶν, στό γεγονός ὅτι δέν εἶναι συνειδητές στίς πλατειές λαϊκές μᾶζες οἱ δυνατότητες πού προσφέρει γιά μέν τήν ἐκβιομηχάνισιν ὁ ὀρυκτός πλοῦτος καί ὁ ἐνεργειακός πλοῦτος γιά δέ τήν ὁλοκληρωτικήν ἀξιοποίησιν τοῦ ἐδάφους ὁ ὑδατικός πλοῦτος, πρέπει κατά μέγα μέρος νά ἀποδοθῆ ἡ τραγική καθυστέρησις τῆς Ἑλλάδος στό ἐθνικό ζήτημα τῆς ἀνασυγκροτήσεως.

     Σήμερα ἡ Παιδεία βρίσκεται πολύ χαμηλά. Τα προϊόντα τῆς μέσης Παιδείας εἶναι οἰκτρά, ἀλλά καί τῆς ἀνωτάτης, δέν εἶναι καθόλου ἰκανοποιητική. Ὑπῆρξα ἐπί πολλά ἔτη, ἐξεταστής εἰς τό Πολυτεχνεῖον, εἰς τάς εἰσαγωγικάς ἐξετάσεις καί διεπίστωσα ὅτι εἶναι καταπληκτική ἡ χαμηλή στάθμη τῆς ἀνθρωπιστικῆς μορφώσεως. Ἡ γενική μόρφωσις, ἡ ὁποία παρέχεται στά γυμνάσια εἶναι ἐλλειπέστατη.

     Ἡ Κυβέρνησις Καραμανλῆ, καθ’ ὅλην τήν ὀκταετίαν ἠγνόησε τό μέγα ἐθνικόν θέμα τῆς Παιδείας. Σήμερα ὁ κ. Καραμανλῆς τό ἐπρόβαλε στήν ὁμιλίαν του στήν Θεσσαλονίκην.  Αλλά ἀποτελεῖ ἁπλῶς προεκλογικήν ὑπόσχεσιν πού ἄν καί πάλιν ἀνέλθη εἰς τήν ἐξουσίαν θά τήν ἐγκαταλείψη, διότι δέν πιστεύει εἰς τήν Παιδείαν.

     Παρά τήν ἑξαθλίωσιν τῆς Παιδείας, τοῦ τεραστίου αὐτοῦ οἰκονομικοῦ παράγοντος διά τήν ἀνασυγκρότησιν, παρά τήν ἔλλειψιν τεχνικῶν στελεχῶν σε σημεῖον, ὥστε διά τό ἁπλούστερον τεχνικόν ζήτημα νά καταφεύγωμεν σέ ξένους ἐμπειρογνώμονες πού μᾶς ληστεύουν καί μᾶς ὑποδεικνύουν τίς χειρότερες λύσεις πρός ἐξυπηρέτησιν ἰδίων συμφερόντων ἤ τῶν συμφερόντων τῆς χώρας των, ἡ Κυβέρνησις Καραμανλῆ ἐφήρμοσε πολιτικήν τῶν ἔργων ἤ ὅπως τήν ἀποκαλεῖ πολιτικήν τῆς οἰκονομικῆς ἀνορθώσεως χωρίς πρόγραμμα, ὑπογράφουσα συμβάσεις εἰκῆ καί ὡς ἔτυχε, σύμφωνα μέ ὑποδείξεις καί προτάσεις μεσαζόντων. Ἡ ἐκδιωχθεῖσα ὑπό τοῦ Λαοῦ Κυβέρνησις δέν ἠμπορεῖ νά προβάλη τήν ὕπαρξιν τοῦ πενταετοῦς προγράμματος, διότι τοῦτο ἀπέθανε τούς πρώτους μῆνας τῆς γεννήσεώς του, εἰς βρεφική ἡλικίαν. Τό πρόγραμμα ἄλλωστε αὐτό δέν εἶχε καμμίαν σχέσιν μέ τήν ἑλληνικήν πραγματικότητα. Συνετάγη ἀπό ξένους διότι οἱ πολιτικοί μας δέν ἦσαν εἰς θέσιν νά συντάξουν ἑλληνικόν πρόγραμμα.

     Εἶναι ἀνάγκη νά ἐπαναλάβουμε αὐτό πού εἴπαμε σέ κάθε περίπτωσιν, ὅτι τεχνική ἀνασυγκρότησις δέν σημαίνει τό ἄθροισμα ὁσωνδήποτε δῆθεν σπουδαίων ἔργων χωρίς ἀλληλεξάρτησιν καί ἀλληλουχίαν. Ὅτι εἶναι ἀναγκαία ἡ προγραμματισμένη ἀνάπτυξις τῆς οἰκονομίας μας. Ὅτι δηλαδή ἡ ἐκτέλεσις ἔργων πρέπει νά ἐντάσσεται μέσα σέ πολυετές σχέδιον πού νά ἔχη ἑνότητα. Ὅτι τό σχέδιον αὐτό πρέπει νά παρουσιάζη κλιμάκωσιν στίς ἐπιδιώξεις του.

     Ἄν ἀνατρέξωμεν εἰς ὅλα τά ἔργα τῆς Κυβερνήσεως Καραμανλῆ, βιομηχανικά καί Δημόσια, θά διαπιστώσωμεν εἰς ὅλα χωρίς καμμίαν ἐξαίρεσιν ὅτι τά περισσότερα μέν δέν ἔχουν τεχνική μελέτη καί τά ὑπόλοιπα στηρίζονται σέ ἐσφαλμένες μέ ἄγνωστον ἤ ἀπίθανον ἀντικειμενικόν ἀποτέλεσμα κοινωνικῆς καί  οἰκονομικῆς ἀναπτύξεως.

     Ἡ ἔλλειψις αὐτή εἶναι ἔκδηλη ἀπό τῆς ὑπέρ πᾶσαν ἀνεκτή πρόβλεψιν σημειούμενες ὑπερβάσεις δαπανῶν καί τή μακροχρόνια παρέλκυσιν ἀποπερατώσεως ἤ καί ἀκόμα χειρότερα ἀπό τήν κατά τήν ἐξέλιξιν τῆς κατασκευῆς τῶν ἔργων ἀλλαγήν κατά βάσιν τῆς ἀρχικῶς μελετηθείσης λύσεως.

     Ἡ ἔλλειψις σοβαρᾶς καί ἐμπεριστατωμένης μελέτης ἀποτελεῖ ὄχι μόνον χρόνιον φαινόμενον, ἀλλά τακτικήν ὑποστηριζομένην σοβαρά ἀπό τόν δραστήριον ἀλλά στερούμενον κάθε ἐπιστημονικῆς μορφώσεως κ. Καραμανλῆν. Ὅμως ἡ ἀστάθεια ἀπόψεων γιά τόν ἐπιδιωκόμενον σκοπόν, ἄν οὖτος συντελεῖ εἰς τήν ἀξιοποίησιν τοῦ ἐθνικοῦ πλούτου καί εἰς τήν ἐκβιομηχάνισιν, γιά τό σύστημα κατασκευῆς πού πρέπει νά ἐφαρμοσθῆ καί ἡ πλήρης ἀβεβαιότης γιά τήν περαιτέρω διαχείρισιν τῆς συντηρήσεως, συμπληρώσεως, καί ἐκμεταλλεύσεως τῶν ἔργων, δημιουργεῖ δικαιολογημένα τήν κακήν ἐντύπωσιν ὅτι τά ἔργα ἐκτελοῦνται μέ πρόθεσιν ἱκανοποιήσεως ὄχι τοῦ λαοῦ, μέ τό ὑστέρημα τοῦ ὁποίου πραγματοποιοῦνται, ἀλλά γιά νά προσπορίσουν ὠφέλη στούς μεσάζοντες, στούς κατασκευαστές καί ἀναδόχους.

     Ἡ κατακρήμνιση τοῦ μύθου πού ἔντεχνα καλλιεργήθηκε γιά νά στεφανώση τόν κ. Καραμανλῆ μέ τήν δόξαν τῶν ἔργων ἀποκαλύπτει ὅτι ὄχι μόνον δέν ἔγιναν αὐτά μέ τήν δικαιολογίαν τῆς παραγωγικῆς σκοπιμότητος, καθώς ἄλλωστε ἀποκαλύπτει καί ἡ ἐπισταμένη των ἀνάλυση, ἀλλά ὅτι ὑπάρχει νέκρωση πολυτίμων κεφαλαίων χάρη μιᾶς καί μόνον ἐπιδιώξεως, τῆς εὐκολης πολιτικῆς αὐτοδιαφημίσεως γιά προσωπική ἐξυπηρέτηση πού ἐγγίζει τά ὄρια τῆς ἀπάτης ἤ καί γιά ἄλλους ἀνομολόγητους σκοπούς.

     Τά ἔργα αὐτά ἐπεβάρυναν τόν ἑλληνικόν προϋπολογισμό μέ μεγάλες οἰκονομικές ὑποχρεώσεις, ἀλλά τό κυριώτερο διέλυσαν τό ὄνειρο μιᾶς  οἰκονομικῆς ἀνορθώσεως, πού νά βασίζεται στήν τεχνική ἀνασυγκρότησι, στήν ἐκβιομηχάνισι τῆς Ἑλλάδος. Στόν πρυτανικό μου λόγο τῆς 11 Νοεμβρίου 1943 διεκήρυξα: «Ἡ ἐκβιομηχάνισι τῆς χώρας πρέπει νά εἶναι ὁ σκοπός ὅλων ἐκείνων πού θά ἡγηθοῦν τῶν τυχῶν τοῦ Ἔθνους». Ἀλλά δέν φανταζόμαστε τότε σάν ἡγέτη τῶν τυχῶν τοῦ Ἔθνους τόν Καραμανλῆ!

     Τό αἴτημα τῆς ἀνασυγκροτήσεως, τῆς δημιουργίας μιᾶς Ἑλλάδος οἰκονομικά ἰσχυρῆς, αὐτόνομης, πολιτικά ἀνεξάρτητης, ὑπῆρχε πρίν πολλά χρόνια, ἀλλ’ ἔγινε κυρίως συνειδητό στά χρόνια τῆς Κατοχῆς.

     Τότε, σέ πεῖσμα τῶν φοβερῶν συνθηκῶν, πολλοί ἀπό μᾶς, μόνοι ἤ συγκροτημένοι σέ ὁμάδες ἤ Ἐπιτροπές τοῦ Τεχνικοῦ Ἐπιμελητηρίου ἤ τῆς Ἐθνικῆς Τραπέζης, μαζέψαμε στοιχεῖα, καταρτίσαμε προμελέτες ἐξαιρετικά χρήσιμες γιά τόν προγραμματισμό καί μορφώσαμε πεποιθήσεις γιά τήν πορεία πρός τήν ἀνασυγκρότησι. Στήν κατηγορία τῶν ἐπιτροπῶν αὐτῶν ἀνήκει ἡ «Ἐταιρεία Χωρονομικῶν Μελετῶν». Ἐπίσης ἀξία νά μνημονευθῆ εἶναι ἡ ὀργάνωσις τῆς κατοχικῆς περιόδου μέ τόν τίτλο «Ὀργάνωσις Μελετῶν Σχεδιοποιημένης Ἀνοικοδομήσεως» ἤ ΟΜΣΑ.

     Ἀμέσως ὕστερα ἀπό τήν ἀπελευθέρωσι συνεστήθη ἡ Ἐπιστημονική Ἐταιρία νεοελληνικῶν προβλημάτων μέ τόν τίτλο «Ἐπιστήμη  -  Ἀνοικοδόμηση» ἤ σέ συντομία ΕΠΑΝ. Κύριος προορισμός της ἦταν καθώς ἔλεγα τότε, σάν Γενικός Γραμματεύς στήν εἰσήγησί μου γιά τούς σκοπούς τῆς Ἐταιρίας «νά ζωντανέψει τήν οἰκονομία μας μέ κατεύθυνση τήν ἀξιοποίηση τοῦ ὀρυκτοῦ πλούτου, τοῦ ἐνεργειακοῦ πλούτου, τοῦ ἀλιευτικοῦ πλούτου, τῆς βαρειᾶς καί ἐλαφρότερης βιομηχανίας, τή βελτίωσι τῆς γεωργικῆς παραγωγῆς. Ν’ ἀποτινάξει τόν ἐπιστημονικό μαρασμό πού κάνει τό Ἔθνος νά σιγοπεθαίνει, ν’ ἀρνῆται τή βιωσιμότητά του καί ἔχει σάν συνέπεια τόν οικονομικό καί κοινωνικό μαρασμό. Νά ἐπιδιώξει τή σύμπραξη μηχανικῶν, γεωπόνων, ἰατρῶν, οἰκονομικῶν, γιά τή μελέτη καί τήν ἐκτέλεση ἔργων ἐγγειοβελτιωτικῶν, πού εἶναι ταυτοχρόνως καί ἐξυγιαντικά, τή σύμπραξη ἀρχιτεκτόνων καί γεωπόνων γιά τήν ἴδρυση ἀγροτικῶν οἰκισμῶν, σύμφωνα μέ τήν καλλιεργητική ἰδιομορφία κάθε περιοχῆς, τή σύμπραξη ἐνεργειακῶν μηχανικῶν, μηχανικῶν καυσίμων, χημικῶν βιομηχανιῶν, οἰκονομολόγων, γιά τήν ἴδρυση βιομηχανιῶν κλπ. Ἀκόμη, νά ἐντείνει τή δράση της σ’ὅλους τούς τομεῖς τῆς ἀνθρώπινης δραστηριότητος, νά συντονίσει ὅλες τίς ἐθνικές δυνάμεις σέ μία οργανωμένη προσπάθεια γιά τό ἀνέβασμα τοῦ Ἔθνους στό ἀνώτατο ἐπίπεδο οἰκονομικῆς ἀκμῆς, ἠθικοῦ πνευματικοῦ καί τεχνικοῦ πολιτισμοῦ».

     Ἐμεῖς πού πλάσαμε τό ὄνειρο τῆς ἐκβιομηχανίσεως στά χρόνια τῆς κατοχῆς δέν θά συγχωρήσουμε ποτέ τόν κ. Καραμανλῆ γιά τήν καταρράκωσι καί τόν ἐνταφιασμό τῶν ἐλπίδων μας.

     Ἡ προπαγάνδα τῆς ΕΡΕ διετυμπάνισε κατά κόρον τά περίφημα «ἔργα» καί τά προβάλλει σάν ἕνα ἀπό τά βασικά προεκλογικά της συνθήματα.

     Ὅμως τό αἴτημα πού διαμορφώθηκε μέσα στή φωτιά τῆς Ἐθνικῆς Ἀντιστάσεως καί τῆς δημοκρατικῆς ἀναπλάσεως τοῦ τόπου, στά χρόνια τῆς ὀκταετίας Καραμανλῆ δέν ἀπέβλεψε στήν εὐημερία τοῦ Λαοῦ, ἀλλ’ ἔδωσε ἀφορμή γιά ἱκανοποίηση ἀνομολόγητων σκοπῶν μεσαζόντων τῆς οἰκονομικῆς ὀλιγαρχίας τοῦ τόπου, τῶν ξένων μονοπωλίων καί πρό παντός γιά ἐξυπηρέτησι «ἡμετέρων» καί γιά τή δημιουργία εὐκαιριῶν ἑνός καταπληκτικοῦ πλουτισμοῦ. Γιά τήν ἐξυπηρέτησι – ἀκολουθώντας τήν πολιτική τῆς ὑποτέλειας – ξένων πολιτικῶν συμφερόντων καί ὅπως ὁρισμένα ἔργα συγκοινωνιῶν, στρατιωτικῶν σκοπῶν τοῦ ΝΑΤΟ.

    Τά ἔργα ἔγιναν χωρίς πρόγραμμα, ἀσυντόνιστα, χωρίς καμμία ἀλληλεξάρτησι καί ἀλληλουχία, χωρίς σύνδεσι μέ τό ἐπιδιωκόμενο οἰκονομικό ἀποτέλεσμα.

     Ἔγιναν χωρίς μελέτη ἤ μέ βάση κακές μελέτες ξένων Ἐταιριῶν καί ὁδήγησαν στήν κατασπατάλησι κολοσσιαίων ποσῶν κατά τόν πιό ἐγκληματικό τρόπο.    

     Ἡ κατασπατάλησι τῶν κολοσσιαίων ποσῶν μαζί μέ τίς ὑπέρογκες στρατιωτικές δαπάνες, ἀνέστειλαν κάθε ἄλλη ἐκπολιτιστική ἐπιδίωξι ὅπως λ.χ. τήν ἀνόρθωσι τῆς Παιδείας καί ὁδήγησαν σέ μία καταθλιπτική φορολογική ἐπιβάρυνσι τοῦ Λαοῦ, σέ ἕναν ἐκτεταμένο δανεισμό ἀπό τό Ἐξωτερικό μέ ἀνυπολόγιστες συνέπειες τόσο γιά τό οἰκονομικό μέλλον τοῦ τόπου, ὅσον καί γιά τήν ἀνεξαρτησία μας.

     Γενικά ἀντί τά ἔργα νά δημιουργήσουν προϋποθέσεις οἰκονομικῆς ἀναπτύξεως δημιουργοῦν κινδύνους οἰκονομικῆς καταρρεύσεως.

     Οἱ ἐκπρόσωποι τῶν συμφερόντων τῶν ξένων μονοπωλίων ἤ τῆς ντόπιας ὀλιγαρχίας, πού καλύπτει ξένες επιχειρήσεις, αὐτοί πού ἦταν οἱ ἐμπνευστές τῆς κυβερνητικῆς δραστηριότητος, ἄς ἐλπίσουμε ὅτι δέν θά ἔχουν στό μέλλον δυνατότητες γιά νά συνεχίσουν τήν καταχθόνια ἀντεθνική δράση τους. Ἄς ἐλπίσουμε ὅτι θά σταματήση ἡ ἐλεύθερη διέξοδος σέ κρίσεις μεγαλομανίας τῶν κυβερνώντων, ὅπως εἶναι ὄχι ἀπλῶς τά ἀμφίβολης  σκοπιμότητος καί ὠφελιμότητος, ἀλλά ἀνόητα ἔργα τῆς Κυβερνήσεως Καραμανλῆ, πού ἀγνόησε σημαντικώτατα ἐγγειοβελτιωτικά ἔργα ἀμέσου ἀποδόσεως ἄφησε νά πνίγεται ὁλόκληρη ἡ Βόρεια Ἑλλάδα ἀπό τίς πλημμύρες της τῶν μεγάλων της ποταμῶν, δέν ἐνδιαφερόταν γιά τό ὀξύ στεγαστικό πρόβλημα καί γιά τήν ἐργατική στέγασι, πού θα λυθῆ μόνον μέ τήν ἀνέγερσι λαϊκῆς κατοικίας.

     Ἐκθέσεις διεθνῶν ὀργανισμῶν καί ἐπισήμων ἀποστολῶν διεκτραγωδοῦν τίς οἰκτρές στεγαστικές συνθῆκες στήν Ἐλλάδα. Ἕνα σημαντικόν ποσοστόν τοῦ λαοῦ στεγάζεται σέ παράγκες, σέ τρῶγλες, σέ πρωτόγονες καλύβες, σέ ἀνθυγιεινά οἰκήματα καί ὑπόγεια, στίς πόλεις καί τά χωριά, χωρίς τά στοιχειώδη μέσα φωτισμοῦ, ἀποχετεύσεως καί ὑδρεύσεως.

     Ἰδιαίτερα ἡ ἀγροτική κατοικία βρίσκεται σέ κατάσταση ἀπερίγραπτου πρωτογονισμοῦ. Σέ 300 χιλιάδες ὑπολογίζονται οἱ καλύβες – οἱ τρῶγλες – τά σπήλαια. Αὐτό δίνει τήν εἰκόνα τῆς τραγικῆς ἀθλιότητος ὅπως ὁμολογεῖται καί ἀπό αὐτήν τήν ἐπίσημη ἔκθεσι τῆς Ἀγροτικῆς Τραπέζης τοῦ 1960. Ἀλλά τί νά πεῖ κανένας γιά τήν προσφυγική κατοικία πού δημιουργεῖ κατθλιπτικήν ἐντύπωσι κολάσεως καί μόλις συγκρίνεται μέ τήν στέγασι τῶν μαύρων τῆς Ἀφρικῆς. Εἴμαστε λαός τρωγλοδυτῶν!

     Ἡ λαϊκή κατοικία εἴναι ἔργο μεγάλης κοινωνικῆς σημασίας, γιά τό ὁποῖον, μέ ἀξιέπαινη ἀπερίφραστη εἰλικρίνεια καί ἀντικειμενικότητα μίλησαν τόν Δεκέμβριο τοῦ 1962 ὁ Πρόεδρος, οἱ σύνεδροι καί οἱ ὐπεύθυνες ἀκόμη ὑπηρεσίες τοῦ Ὑπουργείου Οἰκισμοῦ στό Β΄Συνέδριον Ἀρχιτεκτόνων τῆς Θεσσαλονίκης, οἱ ὁποίες δήλωσαν ὅτι μέ τό ρυθμό πού ἀκολουθοῦμε χρειάζονται δύο ἔως τρεῖς αἰώνες γιά νά βελτιωθοῦν κάπως οἱ συνθῆκες τῆς στεγάσεως τῶν ἐργαζομένων! Δέν ἔχομε λαϊκή ἀγροτική ἤ ἐργατική κατοικία, ἔχομε ὅμως τό ATHENS HILTON – τό ὡραιότερο τοῦ κόσμου  (!) –  πού κόστισε 540 ἑκατ. δραχμές, ἀπό τά ὁποία τά μισά ἔδωσε ὁ ΟΧΟΑ δηλ. τό Ἑλληνικό Δημόσιο!

     Ἄν ἔλθουμε στό μεγάλο θέμα πού κατά τή θεμελίωσι τοῦ ἐργοστασίου Ἀλουμινίου, ὁ πρώην Ὑπουργός τοῦ Συντονισμοῦ ἀπεκάλεσε «Βιομηχανική ἐπανάστασι» δηλ. στό θέμα τῶν μεγάλων συμβάσεων καί ἐκχωρήσεων ἐδαφῶν, ἐθνικοῦ πλούτου, φτηνῶν ἡμερομισθίων καί φορολογικῆς ἀσυδοσίας στά ξένα μονοπώλια καί σέ μεσάζοντες Ἕλληνες ἤ ξένους· ἄν ἐξετάσουμε τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖον ἀσκήθηκε ἡ πολιτική τῆς ἐκβιομηχανίσεως ὅπως τήν ἐννοοῦσε ἡ Κυβέρνησις ἐδῶ καί μιά ὀκταετίαν, γεννιέται σέ ὅλους μας τό ἐρώτημα: Ὑπάρχει μιά περίπτωσι πραγματικά ἀδιάβλητη, ἕνα βιομηχανικό ἔργο πού νά συνετέλεσε ἔστω καί κατά ἐλάχιστο ποσοστό στόν ἐπιδιωκόμενο οἰκονομικό σκοπό;

     Ἀντίθετα κάθε ἐξαγγελόμενη σύμβαση δημιουργοῦσε τήν ἐντύπωσι στήν κοινή γνώμη ὅτι κατι τό ἀνώμαλο συμβαίνει, ὅτι κάποιος τρύπωσε πάλι στούς πρωθυπουργικούς ἤ ὑπουργικούς προθαλάμους γιά νά ἀποσπάση ἄνομα ὀφέλη. Δέν ὑπάρχει βιομηχανικό ἤ τεχνικό ἔργο πού ἡ ἐξαγγελία τῆς κατασκευῆς του νά μή συνοδεύτηκε ἀπό πομπώδεις καί ἀνακριβεῖς δηλώσεις πού μέ τήν κατηγορηματικότητά τους ἐπεδίωκαν νά δημιουργήσουν στούς ἀφελεῖς ἐλπίδες οἰκονομικῆς ἀνορθώσεως καί οἱ ὁποῖες ὄχι μόνον διαψεύδονταν παταγωδῶς, ἀλλά καί δίκαια δημιουργοῦσαν τήν πιό μεγάλη ἀπαισιοδοξία γιά τό οἰκονομικό μέλλον τῆς χώρας.

     Ἔχουν συσσωρευθῆ τρομερά μαῦρα σύννεφα ἀπό ἀμφιβολίες καί ὑποψίες ἰδιαίτερα ὕστερα ἀπό τίς σκανδαλώδεις συμβάσεις τοῦ ἀλουμινίου καί τοῦ δεύτερου διϋλιστηρίου, ὕστερα ἀπό τίς ἀποκαλυφθεῖσες ἀνωμαλίες της ΔΕΗ. Ἡ προηγούμενη Κυβέρνησις ἰσχυριζότανε ὅτι ἀκολουθεῖ πολιτική οἰκονομικῆς ἀνορθώσεως καί διατυπώνεται εὔλογα ἡ ἀπορία: Πῶς συμβαίνει ὁ τελευταῖος χρόνος τῆς ὀκταετίας πού βρισκότανε στήν ἐξουσία ἡ Κυβέρνησις, ἡ ὁποία εἶχε σάν ἔμβλημα τά ἔργα, τά ὁποιαδήποτε ἔργα, νά χαρακτηρίζεται ἀπό μία τραγική ὄξυνσι τῆς ἀπαξιώσεως τοῦ ἀγροτικοῦ ἰδιαίτερα πληθυσμοῦ, ἀπό μεγάλη αὔξησι τῆς ἀνεργίας καί ἀπό τόν χείμαρρο τῆς μεταναστεύσεως πού ἔχει μεταβληθεῖ σέ πανικό φυγῆς;

     Πῶς συμβαίνει νά γράφη στήν ἐπιθεώρηση τοῦ Ἰουλίου 1963 «Νιού Στέϊτσμαν» ὁ κ. Τζένιφερ Κρός ὅτι «ὁ πιό τυφλός παρατηρητής στήν Ἑλλάδα δέν μπορεῖ παρά νά προσέξη τό αὐξανόμενον χάσμα ἀνάμεσα στήν πρωτεύουσα καί τήν ἐπαρχία; Ὅτι ὅποιος ἀπομακρυνθῆ ἀπό τούς δρόμους ποῦ ἀκολουθοῦν οἱ τουρίστες καί ἐπισκεφθῆ τίς βορειοδυτικές ἐπαρχίες βρίσκεται μπροστά σέ φτώχεια ἀπό τίς πιό συγκλονιστικές τῆς Εὐρώπης;»

     Πῶς συμβαίνει ὥστε ὁ γνωστός δημοσιολόγος Μπέλινγκ σέ ἐκπομπή ἀπό τή δυτική γερμανική τηλεόραση ν’ ἀναλύει στίς 5 Ἰουλίου 1963 μέ τά μελανώτερα χρώματα τήν κοινωνική εἰκόνα πού παρουσιάζει ἡ Ἑλλάδα ὕστερα ἀπό μία ὀκταετία διακυβερνήσεώς της ἀπό τόν κ. Καραμανλῆ καί νά κρίνη μέ ξεχωριστή δριμύτητα τήν ἀντιπαραγωγική κατασπατάλησι τῆς ἀμερικανικῆς βοηθείας, τή φτώχεια τῆς χώρας, τή φτώχεια τοῦ λαοῦ, τόν πλοῦτο τῶν ὀλίγων; Ἡ ἐκπομπή τοῦ δυτικογερμανοῦ δημοσιολόγου ἦταν ἕνα ἀνελέητο μαστίγωμα τοῦ καθεστῶτος τῆς ΕΡΕ.

           Ἀγαπητοί φίλοι,

     Ἴσως ἀπό τά ἐκτεθέντα τά σχετικά μέ τήν πολιτικήν τῶν ἔργων τοῦ Καραμανλῆ νά δημιουργεῖται κάποια ἀμφιβολία ἄν τά τεράστια σφάλματα πού διεπράχθησαν καί πού παίρνουν τόν χαρακτήρα τῶν ἐγκλημάτων κατά τῆς ἐθνικῆς Οἰκονομίας, ὀφείλονται στό γεγονός ὅτι δέν ἔπαιξε κανένα ρόλο ἡ ἐπιστήμη στήν πολιτική ζωή τῆς τελευταίας ὀκταετίας ἤ ἄν συμφέροντα μεσαζόντων, τῆς οἰκονομικῆς ὀλιγαρχίας ἤ τῶν ξένων μονοπωλίων εὑρῆκαν τρόπον νά ἐπικρατήσουν καί νά ἐπιβληθοῦν στήν Κυβέρνησι Καραμανλῆ. Ἀσφαλῶς συνέβησαν καί τά δύο. Ἡ ἔλλειψις ἀντιστάσεως πού θά δημιουργοῦσε ἡ ἐπιστήμη διηυκόλυνε σημαντικά τό ἔργο τῶν μεσαζόντων.

     Ἐκεῖνοι ἀπό σᾶς πού θά ἤθελαν νά κατανοήσουν περισσότερο τό ἑλληνικόν δρᾶμα, πού «καλεῖται ἔργο μιᾶς ὀκταετίας» ἄς διατρέξουν τά τρία ἄρθρα μου μέ αὐτόν τόν τίτλον στό περιοδικόν μας «Ἑλληνική Ἀριστερά».

     Ἡ πολιτική τῆς ὑποτέλειας πού ἐξευτελίζει τήν Ἑλλάδα καί καταβαραθρώνει τήν οἰκονομικήν της ὑπόστασιν μέ τίς ὑπέρογκες στρατιωτικές δαπάνες πού τίς ἐπιβάλλει τό ΝΑΤΟ στό ὁποῖον μπῆκε χωρίς κανένα λόγον, βρῆκε τήν ἀποκορύφωσιν της στή σύνδεσι μέ τήν Κοινή Ἀγορά.

     Σήμερα ἀκόμη πολλοί δέν γνωρίζουν ὅτι ἡ Κοινή Ἀγορά θά ξερριζώση τά ἀγροτικά νοικοκυριά, θά παρασύρη καί θά ἐξαφανίση βιομηχανίες, θά πλήξη θανάσιμα τά μεσαῖα στρώματα, θά δημιουργήση ἐξοντωτικόν ἀνταγωνισμόν τῶν Ἑλλήνων ἐπαγγελματιῶν μέ τούς ξένους στούς ὁποίους θά ἀνοίξουμε διάπλατα τίς πόρτες, θά σκλαβώση τή χώρα μας στό ξένο κεφάλαιο μέ ἀπροσμέτρητες συνέπειες, θ’αὐξήσει περισσότερον τό ἔλλειμμα τοῦ ἐμπορικοῦ μας ἰσοζυγίου πού σήμερα φθάνει τά 500 ἑκατομμύρια δολλάρια, θά μεταβάλη τήν μετανάστευσιν σέ ἀσταμάτητη αἱμορραγίαν τοῦ ἐργατικοῦ μας δυναμικοῦ, σέ πανικόν φυγῆς ἀπό τήν πατρίδαν μας, πού θά γίνεται ἡμέρα μέ τήν ἡμέρα πτωχότερη, γιατί θά παράγη λιγώτερα ἀφοῦ δέν θά μπορῆ νά ἀνθέξη στόν γεωργικόν καί βιομηχανικόν ἀνταγωνισμόν, ἀλλά θά κατακλυσθῆ ἀπό ξένα προϊόντα.

     Ἀκολουθήσαμεν μίαν πολιτικήν στά τυφλά χωρίς καμμίαν δικαιολογίαν ὅτι μέ τήν σύνδεσιν ἐξυπηρετοῦμε τά συμφέροντα τῆς ἑλληνικῆς παραγωγῆς ἀλλ’ ἀντιθέτως χωρίς νά ὑπάρχη καμμία ἐπιστημονική ἀντίκρουσις τοῦ ἰσχυρισμοῦ ὅτι ἀπό ἄποψιν οἰκονομικήν ἡ σύνδεσις θά ἔχη μέγιστον άνασταλτικόν ἀντίκτυπον στήν ἐξέλιξιν τῆς Ἑλληνικῆς βιομηχανίας, θά δυσχεράνη σέ μέγιστον βαθμόν κάθε προσπάθειαν, ὄχι μόνον τῆς βαρείας ἐκβιομηχανίσεως, τήν ὁποίαν ὁριστικά θά ματαιώση, ἀλλά καί τῆς ἐλαφρᾶς τῶν μέσων καταναλώσεως, τήν ὁποίαν σοβαρώτατα θα περιορίση, ὅτι θά ἐπηρεάση δυσμενέστατα καί τήν γεωργικήν παραγωγήν ἡ ὁποία ἐπίσης θά συμπτυχθῆ στά ὅρια πού ἐπιτρέπουν τά συμφέροντα τῶν χωρῶν πού παράγουν ὅμοια γεωργικά προϊόντα, ὅτι ἡ βιομηχανία μας θά συντριβῆ.

      Ἠ θεωρία πού ἀναπτύσσεται ἀπό τούς ὑποστηρικτάς τῆς συνδέσεως θέτει προϋποθέσεις καί δυνατότητας ἀνεφίκτους.

     Κατά τήν θεωρίαν αὐτήν πρέπει – ἀλλά τί θά πεῖ πρέπει – ἡ Ἑλληνική παραγωγή νά ἐπιτύχη τήν προσαρμογήν της εἰς τόν τρόπον παραγωγῆς πού ὑφίσταται εἰς τάς ἀνεπτυγμένας οἰκονομίας τῶν ἐξ χωρῶν τῆς Κοινῆς Ἀγορᾶς. Ἀποτελεῖ ὅμως οἰκονομικόν ἀξίωμα ὅτι πρός ἑνοποίησιν ἐθνικῶν οἰκονομιῶν εἶναι ἀνάγκη αἱ πρός σύνδεσιν οἰκονομίαι νά εὑρίσκωνται εἰς τό αὐτό ἐπίπεδον ἀναπτύξεως χωρίς τοῦτο νά σημαίνη ὅτι ἡ ἀνάπτυξις εἶναι ἀπαραίτητον νά ἀφορᾶ ἐξ ἴσου τούς δύο μεγάλους τομεῖς τῆς οἰκονομίας: τήν γεωργίαν καί τήν βιομηχανίαν.

     Ἡ Ὀλλανδία εἶναι κατ’ ἐξοχήν γεωργική χώρα, τό Βέλγιον κατ’ ἐξοχήν βιομηχανική · ἐν τούτοις ἡ συνεργασία θ’ ἀποβῆ ὠφέλιμος καί διά τάς δύο. Ἠμεῖς εἴμεθα ὑποανάπτυκτοι καί γεωργικῶς καί βιομηχανικῶς.  Εἰς τήν θεωρίαν τοῦ ἐκσυγχρονισμοῦ  ἀντιτάσσεται ἡ ἑλληνική πραγματικότης. Ἡ θεωρία τοῦ ἐκσυγχρονισμοῦ δέν εὐσταθεῖ διότι εἶναι πρακτικῶς ἀδύνατος ἡ ἐλάττωσις τῆς ἀποστάσεως ἀπό ἀπόψεως ἐπιπέδου παραγωγικότητος μεταξύ τῆς Ἑλλάδος καί τῶν ἑνοποιημένων οἰκονομιῶν τῶν βιομηχανικῶς τεραστίως ἀνεπτυγμένων χωρῶν τῆς Εὐρώπης εἰς τόν χρόνον τῶν 12 ἤ 22 ἐτῶν πού προβλέπει ἡ συμφωνία συνδέσεως. Ἀντιθέτως ἡ ἀπόστασις αὕτη θά αὐξάνεται συνεχῶς διότι ἡ τελειοποίησις τῶν τεχνικῶν μεθόδων εἰς τάς ἔξ βιομηχανικάς χώρας θά βαίνει κατά γεωμετρικήν πρόοδον ἐν σχέσει πρός τήν ἑλληνικήν βιομηχανικήν παραγωγήν ἑντός τῆς Κοινῆς Ἀγορᾶς.

     Ἡ οἰκονομική ἐπιστήμη ἐτάχθη διά διαπρεπῶν οἰκονομολόγων κατηγορηματικά ἀντίθετος εἰς τήν σύνδεσιν μέ τήν Κοινήν Ἀγοράν. Ἀλλά ὁ κ. Καραμανλῆς καί στήν περίπτωσιν αὐτήν ἔκλεισε τά αὐτιά του στήν φωνήν τῆς ἐπιστήμης, τήν ὁποίαν ἄλλωστε περιφρονεῖ. Καί ἐπειδή νομίζει ὅτι εἶναι πολιτικός ἐπεδίωξε τήν σύνδεσιν καί ἐθριαμβολόγησεν ὅταν ἡ συμφωνία ὑπεγράφη μέ τήν πεποίθησιν ὅτι κάμνει πολιτικήν. Ὄχι βέβαια πολιτικήν οἰκονομικήν, ἐξυπηρετοῦσαν τήν ἑλληνικήν παραγωγήν, ἀλλά πολιτικήν ὑποτέλειας ἐξυπηρετοῦσαν τά ξένα συμφέροντα.

     Δέν ὑπάρχει ἀμφιβολία ὅτι ὁ σκοπός τῆς Εὐρωπαϊκῆς Οἰκονομικῆς Κοινότητος εἶναι κυρίως πολιτικός. Αἱ προσπάθειαι πρός οἰκονομικήν ἑνοποίησιν ἀπέβλεπον πάντοτε εἰς πολιτικάς ἐπιδιώξεις. Ἄλλωστε ὁ σκοπός τῆς δημιουργίας ὄχι μόνον οἰκονομικῆς ἀλλά καί πολιτικῆς ἑνότητος εἶναι διάχυτος εἰς τήν συνθήκην τῆς Ρώμης, σήμερον δέ προβάλλεται ἐντατικά καί ὁ κ. Καραμανλῆς ἔσπευσε νά πλειοδοτήση μέ ἀσυγκράτητον ἐνθουσιασμό. Τά σχέδια εὐρωπαϊκῆς οἰκονομικῆς ἐνσωματώσεως πηγάζουν ἀπό τήν ἰμπεριαλιστικήν πολιτικήν τῶν εὐρωπαϊκῶν κυβερνητικῶν καθεστώτων καί ἰδίως τῆς Γερμανίας.

     Ὅλα τά μέλη τῆς ΕΟΚ εἶναι μέλη τοῦ ΝΑΤΟ. Εἶναι φανερόν ὅτι ἡ πολιτική τῆς ΕΟΚ θά ὑποτάσσεται στούς σκοπούς τοῦ ΝΑΤΟ.

     Ἡ ἐπιδίωξις τῆς ΕΟΚ συνδέται μέ τόν ἀγῶνα ἐναντίον τῶν σοσιαλιστικῶν χωρῶν. Ἡ οἰκονομική καί πολιτική γιγάντωσις τοῦ σοσιαλιστικοῦ κόσμου καί ἰδίως τῆς Σοβιετικῆς Ἑνώσεως συνέδεσε καί ἔκαμε περισσότερον ἐντόνους τάς προσπαθείας τῶν ἰμπεριαλιστῶν διά νά ἄρουν τάς ἀντιθέσεις καί τούς ἀνταγωνισμούς μεταξύ τῶν χωρῶν τῆς Δυτικῆς Εὐρώπης, λόγου χάριν μεταξύ τῆς Δυτ. Γερμανίας καί Γαλλίας, τάς ὁποίας ἐχώριζεν ἀβυσσος ἀντιθέσεων καί ἄσπονδον μῖσος αἰώνων. Ἡ πραγματοποίησις τῆς ΕΟΚ ἀποτελεῖ τόν τελευταῖον κρῖκον μιάς σειρᾶς προσπαθειῶν τῆς διεθνοῦς πολιτικῆς τοῦ κεφαλαίου ὑπό τήν καθοδήγησιν τῆς χρηματιστικῆς ὀλιγαρχίας τῶν ΗΠΑ καί ἐκφράζει τήν σημερινήν οἰκονομικήν πολιτικήν τοῦ ἰμπεριαλισμοῦ.

     Αὐτή ἡ πολιτική ἐνθουσίασε τόν Καραμανλῆ καί μέ τήν ἔλλειψιν ἐπιστημονικοῦ ἕρματος πού τόν χαρακτηρίζει παρέβλεψε σάν ἀσήμαντον συνέπειαν τήν συντριβήν τῆς ἑλληνικῆς οἰκονομίας πού τοῦ βροντοφωνοῦσαν οἱ διαπρεπέστεροι οἰκονομολόγοι τῆς Ἑλλάδος.

     Σκοπός, λοιπόν, τῆς συνδέσεως μέ τήν ΕΟΚ εἶναι πολιτικός καί ὄχι οἰκονομικός. Μεταβαλλόμεθα εἰς μίαν ἐπαρχίαν τῆς Δύσεως καί τό κάμνομεν αὐτό μέ ἄπειρη ἀγαλλίασιν, διότι θά ἔχωμεν τήν τιμήν νά εἴμεθα οἱ «πτωχοί συγγενεῖς» τῶς Ἕξ. Ἡ ἀγάπη τῶν «ὑψηλῶν μας συγγενῶν» εἶναι γνωστή ἀπό τό παρελθόν.

     Πάντως βέβαιον εἶναι ὅτι καμμία ἐκ τῶν χωρῶν τῆς Εὐρωπαϊκῆς Οἰκονομικῆς Κοινότητος δέν ἔχει συμφέρον νά ἐκβιομηχανισθῆ ἡ Ἑλλάς, ν’ αὐξήση τάς ἐξαγωγάς της, νά βελτιώση τό βιοτικόν ἐπίπεδον τοῦ λαοῦ της.

     Ἀλλά καί στόν τομέα τῆς γεωργικῆς οἰκονομίας ἔχομεν λυσσώδεις ἀνταγωνιστάς.

     Οἰκονομικῶς προσδέθημεν ἀρρήκτως μέ τήν Δύσιν παρά τό γεγονός ὅτι ἡ Ἑλλάς δέν εἶναι μόνον δυτικοευρωπαϊκή χώρα. Εἶχεν ἀνέκαθεν καί τάς ἀνέπτυξε τελευταία στενάς σχέσεις μέ τάς χώρας τῆς Μέσης Ἀνατολῆς, εἶναι χώρα Βαλκανική καί ἀνέπτυξεν ἀναλόγους σχέσεις μέ τάς σοσιαλιστικάς ἀνατολικάς χώρας καί τήν ΕΣΣΔ, πού κάθε μέρα εὑρύνοντο περισσότερον καί δημιουργοῦσαν μεγάλας ἐλπίδας διά τό μέλλον. Ὅλαι αὐταί αἱ ἐλπίδες καταρρέουν ὕστερα ἀπό τήν σύνδεσίν μας μέ τήν ΕΟΚ. Δημιουργοῦνται ἀνυπέρβλητοι φραγμοί ἐμπορικῶν σχέσεων μέ τάς χώρας ἔξω ἀπό τήν περιοχήν τῆς ΕΟΚ καί αἱ ἑλληνικαί ἐξαγωγαί πρός τάς χώρας αὐτάς ὑπάρχει κίνδυνος νά ἐκμηδενισθοῦν. Πότε δέ; Ὅταν αἱ ΗΠΑ ἀναπτύσσουν τάς ἐμπορικάς των συναλλαγάς μέ τήν Σοβιετικήν Ἕνωσιν σέ βαθμόν τεράστιον!

     Εἰς αὐτόν τόν ἀμφιβόλου ἀξίας, πάντως ξένον, πολιτικόν σκοπόν προσφέρεται ὡς οἰκονομικόν ὀλοκαύτωμα ὁ ἑλληνικός λαός. Ἡ Ἑλλάς συνδεομένη, ὅπως συνεδέθη, μέ τήν ΕΟΚ καί ὥς μέλος τοῦ ΝΑΤΟ χάνει πλέον κάθε ἴχνος οἰκονομικὴς καί πολιτικῆς ἀνεξαρτησίας, κάθε ἐλευθερίαν ρυθμίσεως τῆς ἐσωτερικῆς καί ἐξωτερικῆς πολιτικῆς.

     Ἀποτελεῖ ἔγκλημα ἡ σύνδεσις, ἀλλά τό ἔγκλημα ἔγινεν ἐκ προμελέτης. Ἡ κυβέρνησις ἐγνώριζε τάς ὀλεθρίας οἰκονομικάς συνεπείας, διότι ἡ οἰκονομική ἐπιστήμη τήν εἶχεν καταστήσει ἐνήμερον τῆς ἐπικείμενης καταστροφῆς.

     Ἀλλά ἡ Κυβέρνησις Καραμανλῆ εἶχε τήν ἔμμονον σκέψιν ν’ ἀλυσσοδέση ἀκόμη περισσότερον τήν Ἑλλάδα μέ τά δεσμά τῆς ὑποτέλειας, ἀδιαφοροῦσα διά τήν οἰκονομικήν καταστροφήν καί αὐτό τό ἐπέτυχε μέ τήν σύνδεσιν. Καθαρῶς πολιτικοί τυχοδιωκτισμοί παραμέρισαν τά ἀτράνταχτα ἐπιχειρήματα τῆς οἰκονομικῆς ἐπιστήμης καί ἐπέβαλαν τήν ὑπογραφήν τῆς συμφωνίας.

     Καθίσταται σαφές ὅτι μέ τήν σύνδεσιν, ὕστερα ἀπό τήν ὁποίαν οἱ Ἕξ καί ὄχι μόνον ἡμεῖς θά εἶναι οἱ ρυθμισταί τῆς οἰκονομικῆς μας πολιτικῆς, γινόμεθα ὁ πτωχός συγγενής, ὁ ἀξιοθρήνητος οὐραγός τῶν ὁμάδων τῶν Ἕξ καί τῶν κυριαρχούντων τήν ὁμάδα μονοπωλίων.

     Ἐδέχθημεν συμφωνίαν συνδέσεως πού θά ἀποτελέση φραγμόν ἀνυπέρβλητον διά τήν ἐκβιομηχάνισιν τῆς χώρας καί θά καταστήση τήν ΕΟΚ ὑπέρτατον ρυθμιστήν τῆς παραγωγῆς καί τοῦ ἐξωτερικοῦ μας ἐμπορίου. Ἡ ΕΟΚ θά ἐλέγχη τήν γεωργικήν μας παραγωγήν, θά παρεμποδίζη μέχρις ἐκμηδενίσεως τάς ἐξαγωγάς πρός τάς ἀνατολικάς χώρας, χωρίς ἡ Ἑλλάς νά δικαιοῦται, ὄχι βέβαια νά διατυπώση γνώμην διά τήν ἀκολουθούμενην πολιτικήν τῶν Ἕξ, ἀλλά οὐδέ κἄν νά ψελλίση διαμαρτυρίαν διά τήν ἄδικον κακομεταχείρισίν της ὠς ἀποικίας.

     Ἡ Ἑλλάς θά κρατηθῆ μονίμως εἰς κατάστασιν ὑποαναπτύξεως μέ χαμηλόν βιοτικόν ἐπίπεδον. Θά παραμείνη ὑποανάπτυκτον ἐξάρτημα τῶν Ἕξ, ἀγορά διά τά βιομηχανικά των εἴδη, πηγή προμηθείας τῶν πρώτων ὑλῶν, πρό παντός εὐθηνῶν ἐργατικῶν χειρῶν.

     Ἡ ἀπαισιοδοξία μου δέν ὀφείλεται εἰς τήν πολιτικήν άντίθεσιν πρός τήν τέως Κυβέρνησιν, ἀλλ’ ἀποτελεῖ ἀκλόνητον ἐπιστημονικήν πεποίθησιν ὅτι βαίνομεν πρός οἰκονομικόν ἀφανισμόν καί καταρράκωσιν τῆς ἀνεξαρτησίας μας.

     Μόνον ὁ λαός μπορεῖ νά ἀπομακρύνη τόν τρομερόν κίνδυνον. Ἡ σωτηρία τῆς Ἑλλάδος ἐπιβάλλει τήν μετεκλογικήν, αφοῦ δέν ἐπετεύχθη προεκλογικῶς, ἔνωσιν ὅλων τῶν δημοκρατικῶν Ἑλλήνων δία μίαν δημοκρατικήν Ἀλλαγήν καί δία μίαν ἄνευ προηγουμένου τεραστίαν προσπάθειαν πρός ἀπελευθέρωσιν τῆς Ἑλλάδος ἀπό τόν ξενικόν οἰκονομικόν καί πολιτικόν ζυγόν.

Ἀγαπητοί φίλοι,

     Το κατηγορητήριόν μου ἐναντίον τῆς Κυβερνήσεως Καραμανλῆ ἐφώτισεν ὡρισμένα μόνον κεφάλαια τῆς πολιτικῆς τῆς ὀκταετίας. Ἡ πολιτική αὐτή ὑπῆρξε ξενόδουλη καί ἀντιλαϊκή. Ὑπεστήριξε τά συμφέροντα μεσαζόντων, μιάς οἰκονομικῆς ὀλιγαρχίας καί ξένων μονοπωλίων. Σέ καμμίαν περίπτωσιν δέν ἐσκέφθη τά συμφέροντα τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ.

     Σέ ἕξ μέρες δίδεται ἡ μεγάλη ἐκλογική μάχη. Ἀποτελεῖ ἐθνικήν ἀνάγκην νά συντριβῆ τό ξενοκίνητον κόμμα τῆς ΕΡΕ.

     Στήν ἀνάπτυξιν πού ἔδωσα, δέν ὑπάρχει μόνον ἄρνησις τῆς ἀπαραδέκτου πολιτικῆς τῆς ΕΡΕ. Διαφαίνεται ἡ θέσις, τό πολιτικόν πρόγραμμα τῆς ΕΔΑ. Παράλληλα πρός τήν συντριβήν τῆς ΕΡΕ πρέπει ν’ ἀναδειχθῆ ἡ ΕΔΑ πανίσχυρον πολιτικόν κόμμα, ἰκανόν να ρυθμίση τήν πολιτικήν ἐξέλιξιν τῆς χώρας, νά κατοχυρώση τήν Δημοκρατίαν ἀπό τήν ἀπειλήν τῆς ΕΡΕ.

     Μιά ἰσχυρά ΕΔΑ ἀποτελεῖ τήν ἀσφαλεστέραν ἐγγύησιν διά τήν Δημοκρατίαν.

     Ἡ Δημοκρατία θά νικήση διότι ἡ ΕΔΑ θά νικήση.

                                                                              Ν. ΚΙΤΣΙΚΗΣ